Fatih SURUÇ
MÜCADELE HABER- Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Vahap Coşkun, gündemi meşgul eden yeni anayasa çalışmalarına ilişkin gazetemize önemli açıklamada bulundu. Coşkun, Anayasa çalışmalarına ilişkin sorularımızı şöyle yanıtladı:
“TÜRKİYE’DE GERGİN VE KUTUPLAŞTIRICI BİR SİYASAL ORTAM VAR”
Mücadele Haber: Türkiye’deki son dönem siyaset ortamını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Vahap Coşkun: Türkiye’de gergin ve kutuplaştırıcı bir siyasal ortam var. Özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçtikten sonra oluşan ittifak ve bu ittifaklar üzerinden gelişen bir siyasal ortamdan bahsediyoruz. Diğer taraftan Türkiye’nin ekonomik, siyasi ve hukuki olarak sorunları giderek ağırlaşıyor. Ekonomide bir kriz var, hukuk alanında hak ve özgürlükler alanı daralıyor, siyaset alanında da sorun çözmekten ziyade, gerginliği tırmandırıcı bir tablo var. Bu tablo maalesef sorunların çözülmesi değil, daha ağırlaşmasını beraberinde getiriyor.
“PARLAMENTER SİSTEM ANCAK ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİYLE MÜMKÜN”
Mücadele Haber: Parlamenter Sisteme dönüş sizce mümkün müdür?
Vahap Coşkun: Yani Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden Parlamenter Sisteme dönüş ancak anayasa değişikliğiyle mümkün olabilir. Anayasa değişikliğinin yapılabilmesi için ise belirli bir sayıda milletvekilinin bu duruma destek olması gerekiyor. Şu anda Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni savunan AKP ve MHP’nin Meclis’te çoğunluğu var. Dolayısıyla onlar, bunda herhangi bir değişiklik yapmak istemedikleri müddetçe, muhalefetin bunu değiştirmek gibi bir durumu mümkün olmuyor. Kısa vadede bu yönde bir değişiklik olacak. Dediğim gibi bu ancak yeni bir anayasa ile mümkün olacak bir durumdur.
“YENİ ANAYASA TARTIŞMALARININ İKİ AMACININ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORUM”
Mücadele Haber: Yeni Anayasa tartışmaları konusunda ne düşünüyorsunuz?
Vahap Coşkun: Cumhurbaşkanı’nın söylemiyle yeni anayasa tartışması bulunuyor. Yeni Anayasa tartışmalarının iki amacının olduğunu düşünüyorum. Bunlardan bir tanesi gündemi değiştirmektir. Yani ekonomik, siyasi ve hukuki problemlerin konuşulmasını engellemek ve dediğim üzere yeni bir gündem kurmak. İkincisi ise muhalefet Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem üzerinden bir ortaklık yaratmaya çalışıyor ve bunun üzerinden anayasayı değiştirmek tartışmalarına giriyor. Cumhurbaşkanı yeni bir anayasa komisyonu oluşturarak hem muhalefetin bu ortaklaşmasını bozmak, hem de daha büyük bir hedef ortaya koyarak kendisinin belirlediği alanda çalışmasını ve yürütmesini amaçlamaya çalışıyor.
“YENİ ANAYASANIN CİDDİYE ALINABİLMESİ İÇİN, ÖNCELİKLE YÜRÜRLÜKTEKİ ANAYASAYA UYMAK GEREKİYOR”
Ancak bu yeni anayasa tartışmalarına bakarken iki hususu akıllarda tutmak lazımdır. Birincisi 2017 tarihinde anayasa değiştirildi ve Parlamenter Sistem’den Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildi. 2017’nin değişikliğini yaratan AKP ve MHP’nin ortaklığıyla yeni bir anayasa çıkabilecektir. Bu anayasa daha otoriter bir düzeni meydana getirebilir. Bunun için dikkatli olmak lazımdır. İkincisi ise yeni anayasanın ciddiye alınabilmesi için, öncelikle yürürlükteki anayasaya uymak gerekiyor. Bugün hükümet tarafından bazı yürürlükler yerine getirilmiyor. Dolayısıyla var olan anayasaya uymadan, yeni bir anayasayı gündeme getirmek çok problemli bir haldir.
“ANAYASADA YENİLENMESİ GEREKİLEN BİRÇOK HUSUS VARDIR”
Mücadele Haber: Yeni anayasada olması gereken ya da iyileştirilmesi gerektiğini düşündüğünüz maddeler var mıdır?
Vahap Coşkun: Elbette yeni anayasayla ilgili çok fazla öneriler vardır. 1982 Anayasası’nın çok fazla eleştirilecek tarafı, toplumsal kesimden çok fazla eleştirileri meydana getiriyor. Ancak yeni bir anayasadan bahsettiğinizde de bu bizim var olan anayasaya uyma mecburiyetimizi ortadan kaldırmıyor. Asgari bir güven için, var olan anayasaya uymak lazımdır. Yeni bir anayasa söz konusu olduğunda, elbette ki yenilenmesi gerekilen birçok husus vardır. Vatandaşlık tanımından yerel yönetimlerin güçlenmesine, Anayasadaki kurumlardan başlangıç yükümlerine kadar birçok manada gözden geçirilmesi gerekilen hususlar vardır. Ancak bunun oluşabilmesi için, özgür ve demokratik bir ortamda herkesin düşüncelerini serbestçe ortaya koyabilecekleri bir destek lazımdır.
Şu anda öyle bir durum gözükmüyor. Zaten yeni anayasa çalışmalarından bahsederken bile hem MHP, hem de AKP, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni tahlil etmek üzerine bir anayasal değişikliğini öngördüklerini söylediler. Bu daha otoriter bir yapının ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir.
“2022 YILINDA ERKEN SEÇİMİN OLMASINI GÖZ ARDI ETMİYORUZ”
Mücadele Haber: Sizce erken seçim olur mu?
Vahap Coşkun: Bu sene içerisinde olmasını düşük görüyorum. Hem ekonominin içinde bulunduğu durum, hem de pandeminin yarattığı tahribat nedeniyle hükümet biraz ortalığı toparladıktan sonra seçime gitmeyi düşünebilir. Bu nedenle de şu 2021 yılı içerisinde yeni bir seçime gitmemizi zor buluyorum. Eğer erken bir seçim olursa, bu muhtemelen 2022’de bahar aylarından sonra denk gelecektir. O yüzden bu yıl değil de, 2022 yılında erken seçimin olmasını göz ardı etmiyoruz.
“YAPILAN ARAŞTIRMALARDA MHP’NİN CİDDİ MANADA OY KAYBETTİĞİ GÖSTERİYOR”
Mücadele Haber: Seçim olursa, sizce hangi partiler barajı geçer veya geçemez?
Vahap Coşkun: Yapılan kamuoyu araştırmaları şu anda Meclis’te bulunan partilerin barajı bir şekilde geçtiğini gösteriyor. AKP ve CHP’nin zaten herhangi bir baraj sorunu yok. İYİ Parti ve HDP’nin de yapılan araştırmalarda yüzde 10 ya da 12 düzeyinde oy aldıklarını gösteriyor. O nedenle bu dört partinin barajı geçmesinde şuan itibariyle herhangi bir sorun gözükmüyor. Ancak MHP’ye yönelik yapılan araştırmalarda MHP’nin ciddi manada oy kaybettiğini, yüzde 6 ya da 7 civarına düştüğünü gösteriyor ama biliyorsunuz ki ittifaklar sistemi var. İttifaklar üzerinden girildiğinde zaten bir baraj problemleri de kalmıyor.
“YENİ PARTİLERİN ALACAKLARI OYLAR TÜRKİYE’DE SİYASETİ, İKTİDAR YAPISINI DEĞİŞTİREBİLİR”
Yeni partilerin nasıl seçime gireceklerini, bir ittifak üzerinden mi yoksa kendi başlarına mı girecekler, ortak olarak mı girecekler henüz belli değil. Bu yeni partilerin gerçek oy oranlarının orta çıkabilmesi için de tam bir sonuç ortaya çıkaramıyoruz ama bir seçim atmosferine girdikleri zaman ne kadar destek aldıkları ortaya çıkabilir. Şu anda yüzde 10 oy oranından uzak gibi gözüküyorlar ama yeni partilerin alacakları oylar Türkiye’de siyaseti, iktidar yapısını değiştirebilir. Çünkü yüzde 50 artı bire ihtiyaç duyulan sistemde yüzde 4 ya da 5 alan bir parti bir değişiklik yaratabilir.
“DEVA VE GELECEK PARTİLERİ’NİN AKP’Yİ CİDDİ MANADA ETKİLEYECEKLERİ KANAATİNDEYİM”
Mücadele Haber: Diyarbakır’da siyasi partilerin çalışmalarını nasıl görüyorsunuz, yeni seçimde ciddi değişmeler olur mu?
Vahap Coşkun: Genel olarak bölgede, Diyarbakır’da 2004’te büyük çoğunlukla HDP ve AKP oyların büyük çoğunluğunu aldılar. Ancak son dönemlerde AKP’den iki parti ortaya çıktı, DEVA ve Gelecek Partisi. Bu DEVA ve Gelecek Partileri’nin AKP’yi ciddi manada etkileyecekleri kanaatindeyim. Dolayısıyla bu dengede ciddi bir değişiklik meydana getirebilir. AK Parti’nin oylarında ciddi bir kırılma oluşabilir. Şu anda yapılan araştırmalar DEVA Partisi’nin seçmene daha sempatik geldiğini gösteriyor. Ancak dediğim gibi DEVA ve Gelecek’in değerlendirmesini yapmak için daha erken. Çünkü yeni kurulan partiler. Bir de pandemi sebebiyle çalışmalarını olması gerektiği gibi de yapamadılar. Onlar hakkında daha sağlıklı bir değerlendirme yapmak için, biraz daha zamanın geçmesi gerekiyor.
