Fatih SURUÇ
MÜCADELE HABER- Pandemi nedeniyle çok zor ve sıkıntılı günler geçirdiklerini dile getiren Mehmethan Pasajı’ndaki esnaf, işhanlarının boşaltılması halinde özellikle de ekonomik olarak daha da mağdur olacaklarını ifade ederek, “Bugün 80 ‘den fazla dükkânın bulunduğu pasajda, 71 işyerinde 51 kiracı var. Pasajda 40 yılı aşkın esnaflık yapanlar var. Bu binanın tahliye edilip yıkılmasının hem kamuya hem de esnaf ve çalışanına vereceği zararın ötesinde, kimseye bir faydası da olmayacaktır. Mehmethan Pasajının 51 esnafı olarak işyerlerimizin bizlere satılmasını veya kiralanmasını talep ediyoruz” diyerek sorunun çözümü için de yetkililere taleplerini önerdiler.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca riskli alan olduğu gerekçesiyle 2017 yılında kamulaştırılan Diyarbakır Sur ilçesinin Dabanoğlu Mahallesi’nde bulunan Mehmethan Pasajı’ndaki 51 esnaf, Çevre ve Şehircililk Müdürlüğü Milli Emlak Müdürlüğünce işhanlarının tahliye edilmesi için kendilerine tebliğ yazısının gönderildiğini dile getirdiler.
Mehmet Han Pasajı esnafları adına açıklama yapan Mesut Azizoğlu, şöyle konuştu: “İşyerlerimizin bulunduğu bina 2017 yılında, mülk sahiplerinin talebi üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kamulaştırıldı. Onlarca binanın bulunduğu sokakta bir tek bizim işyerlerimizin bulunduğu bu bina kamulaştırıldı. Binanın ne o günkü ne de şimdiki varlığı kamunun yürüttüğü herhangi bir proje (yol, vb.) önünde engel değil. Bu nedenle, binanın tahliye edilip yıkılması için bir aciliyet ve zorunluluk bulunmamaktadır.
Aslında, kamu açısından kamulaştırılmasına da gerek olmayan bu bina, 3 yıl önce 2 milyonu aşkın bir para verilerek kamulaştırıldı. Bu pandemi günlerinde esnaflara işyerlerini boşaltmaları için tahliye yazısı gönderildi. Bugün kamu tarafından yine müteahhitlere ödeme yapılarak binanın yıkımı yapılacak ve bina ilelebet boş bir arsa haline getirilecek. Hem kamu zarara uğratılmış olacak hem de bu pandemi günlerinde 51 esnaf mağdur olacak.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüyle yaptığımız ilk görüşmede bize “binayı ihtiyaçları olduğu için değil, mülk sahipleri istediği için” kamulaştırdıklarını söylediler. İkinci görüşmemizde binayı yıkıp karşımızdaki eski borsa binasının restorasyonu esnasında bina arsasını şantiye olarak kullanacaklarını söylediler. Üçüncü görüşmemizde ise binayı sağlam olmadığı için kamulaştırdıklarını söylediler. Hâlbuki binanın riskli yapı olduğuna dair herhangi bir rapor yok.
Sur’un tamamı 2012 yılında bakanlar kurulu tarafından riskli alan ilan edilse de yasal mevzuata göre “bir yapının riskli alan içinde bulunması o yapının riskli yapı olduğunu göstermez. Riskli alan içinde bulunan yapı için riskli yapı tespitinin ayrıca yapılması gerekmektedir”. Yine yasal mevzuata göre “riskli yapılar, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere, tespit tarihinden itibaren en geç on iş günü içinde bakanlık veya idare tarafından ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu kütüğüne işlenen belirtmeler hakkında, ilgili tapu müdürlüğünce ayni ve şahsi hak sahiplerine bilgi verilir.” binamızla ilgili böyle bir bildirim de yok.
Binanın kamulaştırılması için geçerli bir sebep olmadığı için her görüşmede ayrı bir gerekçe söylendi.
Bu arada ,51 esnaf olarak, Milli Emlak Müdürlüğü ile koordineli bir şekilde kamulaştırma tarihinden bugüne işyerleri için devlete ecrimisil bedeli ödenmesiyle ilgili çalışma yaptık, ecrimisil bedelleri tespit edildi ve yaklaşık 50 bin TL civarında bir miktar bizler tarafından yapıldı.
Binanın bulunduğu Çiftehan Sokak” Gazi Caddesinin yan sokaklarından biridir. Çatışmaların yaşandığı bölgenin kenarında kalan sokak, hem bugün hem de altmışlı yıllarda sosyal hayatın ve ticaretin yoğun olarak yaşandığı bir bölge. Kamulaştırılan “Mehmethan pasajı”, altmışlı yıllarda üst katında yazlık sinema, alt katında ise o günkü koşullarda Diyarbakır’ın en bilinen hamamı olan Mirza Hamamı’nın olduğu bir bina . Belirli bir yaşın üstündeki Diyarbakırlılar tarafından iyi bilinen bina o dönem siyasi parti il temsilciliklerine de ev sahipliği yapmış.
Bugün ise 80 “den fazla dükkânın bulunduğu pasajda, 71 işyerinde 51 kiracı var. Pasajda 40 yılı aşkın esnaflık yapanlar var. Her gün binlerce insanın ziyaret ettiği pasajda, sabah dışındaki tüm namaz vakitlerinde açık olan büyük bir mescit var. Bu mescit, özellikle cuma günleri, bölgede Ulu Cami ve Şeyh Matar camileri dışında esnafın yoğun olarak geldiği bir mescit.
Binaya bitişik nizam olan yan binada, Birlik Vakfının Diyarbakır şubesi var. Yine binanın sağında ve solunda bitişik nizam ve altlarında işyerleri olan binalar var. Ayrıca binanın hemen arkasında 3-4 metrelik dar bir sokakta evler ve marangozlar var.”
Mağdur olmamak adına yetkililere çağrıda bulunan Mehmet Han Pasajı esnaflarından Mesut Azizoğlu,şu taleplerde bulundu:
“Eğer bu pandemi ve kış ayı şartlarında işyerlerimizi boşaltırsak;
-pandemi nedeniyle zaten ciddi ekonomik sıkıntı yaşayan esnafın yükü daha da ağırlaşacaktır.
-pandemi nedeniyle hayatın yavaşlatıldığı bugünlerde taşınmayla oluşacak hareketlilik esnafın sağlığı açısından ciddi bir risk oluşturacaktır.
-Bir çok esnafın, çalışanının ve yakınının Covid olduğu veya karantinada olduğu düşünüldüğünde bu durum da ayrı bir sıkıntı oluşturacaktır.
-Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün bu tahliye yazısı, devletin esnafa destek ve sosyal hareketliliğin azaltılması gibi söylemleriyle de uyuşmamaktadır.
-Pandemi döneminde sokağımızda ve çevremizde 70 işyerinin taşınabileceği uygun dükkanlar da yok. Onlarca esnafın küçük bir bölümü eğer bulabilirse işyerlerini taşıyacak, bulamayanlar ise eşyalarıyla ortada kalacak ve işyerlerini kapatacak, çalışanları ise işsiz kalacak ve ciddi mağduriyetler yaşanacaktır.
Yaklaşık altmış yıldır bulunduğu sokağa ekonomik ve sosyal açıdan katkı sunan binanın bu işlevi sona erecektir.
-Tahliye edilen bina, yıkılırsa bir süre sonra “birtakım kişilerin” otopark olarak işletmek için göz koyacakları bir arsa haline gelecektir.
-Binlerce insanın her gün hem işleri hem de namaz kılmak için ziyaret ettikleri bu binanın tahliye edilip yıkılmasının hem kamuya hem de esnaf ve çalışanına vereceği zararın ötesinde, kimseye bir faydası da olmayacaktır.
-Bu nedenlerle bizler, Mehmethan Pasajının 51 esnafı olarak işyerlerimizin bizlere satılmasını veya kiralanmasını talep ediyoruz.”
T.C. Diyarbakır Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Milli Emlak Müdürlüğü tarafından Mehmethan Pasajı’ndaki esnaflara gönderilen ve ‘Konu: tahliye’ olduğu belirtilen tebliğ yazısında şöyle denildi:
İlimiz Sur ilçesi Dabanoğlu Mahallesinde bulunan 166 ada 12 parsel numaralı taşınmazı (işhanı) 06/06/2017 tarihinden itibaren işgal ettiğiniz tespit edilmiştir. İlgili taşınmazı yazımız tebliğ tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içinde tahliye etmeniz gerekmektedir.
Aksi takdirde; 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75’inci maddesi ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmenliğin 89’uncu maddesine göre yasal yoldan tahliyeniz sağlanacaktır. Bilgilerinize sunulur. Ufuk Nurullah Bilgin Çevre ve Şehircilik İl Müdürü.”
