Atatürk, Çanakkale Savaşından sonra 1916 yılı şubat ayı sonlarında 16. Kolordu Komutanı olarak Doğu cephesinde görevlendirilmiştir. 14 Mart 1916 günü Kolordu Karargahı olan Diyarbakır'a geldi. Diyarbakır surlarının 2,5 Km. güneyindeki Seman Köşkü Atatürk'e verilmiştir. Atatürk 27 Mart 1917 tarihine kadar bu köşkte kaldı. 1917 yılı Mart ayında 2. Ordu Komutanı olarak Diyarbakır'a tekrar gelen Atatürk, bu kez Mardin Kapısı dışındaki Pamuk Köşkünde kaldı. Diyarbakır Belediyesi 5 Nisan 1926 günü aldığı bir karala Atatürk'ü Fahri Hemşerileri olarak seçmiş ve Diyarbakır'a ilk gelişlerinde kaldığı Semanoğlu Köşkünü kendisine hediye etmiştir. Köşk o günden sonra Atatürk Köşkü olarak tanınmaya, anılmaya başladı. Diyarbakır Atatürk Köşkü, Diyarbakır evleri tipinde geniş eyvanlı siyah-beyaz kesme taşlardan yapılmış örneklerinden biridir. Eyvanın duvarındaki mermer sebilden havuza dökülen sular, köşke serinlik vermektedir. Girişin sağındaki küçük kapı mutfağa solundaki kapı da çay ocağına açılmaktadır. Üst katta çalışma ve yatak odaları vardır. Atatürk'ün ölümünden sonra, Atatürk Köşkü Diyarbakır Belediyesinin korumasında yeniden onarılmış ve ziyarete açılmıştır. 15 Kasım 1937 Mustafa Kemal Atatürk’ün 15 Kasım 1937 yılında Diyarbakır’a trenle gelmişti. O günden bu güne her 15 kasımda Atatürk’ün Diyarbakır’a gelişi çeşitli etkinliklerle kutlanır. Diyarbakır’ın, Diyarbakırlıların Mustafa Kemal Atatürk ile bağı sevgisi çok eskilere gider. Bu gönül bağı 1916’lara kadar uzanır. Diyarbakırlıların Atalarına olan gönül bağı 1937 de Atatürk’e fahri hemşerilik verilip ev sahibi olarak kabul görüldüğünden beri perçemlendi.. Büyük önder 1916 Silvan’da 16. Kolordu komutanı olarak görev yaptı. O tarihten 1937 yılları arasında farklı görevlerle Diyarbakır’da bulundu. 100 güne aşkın bir süre Diyarbakır’da görev yaptı. Diyarbakır’a her geldiğinde büyük bir bahtiyarlık ve mutluluğunu dile getiren Atatürk, halka gönülden bağlı olduğunu her ortamda belirtmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, vefatından tam bir yıl önce 15 Kasım 1937’de Diyarbakır Gar’ına teşrif etmiş, büyük bir coşku ve sevgi arasında karşılanmıştı.. Atatürk’ün Diyarbakır’a geliş ve ayrılış tarihleri 01 - 14.03.1916 - 27.03.1916 02 - 20.04.1916 - 03.06.1916 03 - 11.03.1917 - 05.07.1917 04 - 15.11.1937 - 16.11.193 Atatürk’ün Diyarbakır’ı 1. ziyareti Atatürk’ün Diyarbakır’a birinci ziyareti 14.03.1916 / 27.03.1916 tarihleri arasında oldu. O tarihlerde Miralay (Albay) Mustafa Kemal, Çanakkale Zaferi’nden sonra, 1916 yılı Şubat ayı sonlarında, Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılan 16. Kolordu Komutanı olarak Doğu Cephesi’nde görevlendirilmişti. 02.03.1916 günü özel bir trenle Haydarpaşa'dan, Diyarbakır’a gitmek üzere, Pozantı’ya hareket etti. Kolordu Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar), yaveri Cevat Abbas (Gürer), Emir Subayı Şükrü (Tezer), Yüzbaşı Neşet (Bora) yanındaydı. Pozantı’da, trenden inen Miralay (Albay) Mustafa Kemal, Diyarbakır’a doğru yolculuğu otomobil ile yapıyordu. Birlik, tüm ağırlıkları ile birlikte ayrı bir koldan Diyarbakır’a gelecekti. 03.03.1916 günü; Bitlis, Muş, Van ve Hakkari Ruslar tarafından işgal edildi. Miralay (Albay) Mustafa Kemal, 13.03.1916 günü Mardin'e geldiği zaman akşamüzeri İstanbul’dan bir gizli belge aldı. Tuğgeneralliğe yükseltilmişti. 14.03.1916 günü Diyarbakır’a Tuğgeneral (Mirliva) rütbesiyle girdi. Diyarbakır’da coşku ile karşılandı. 16. Kolordu Karargahı kurulmuş, çalışmalara başlamıştı. Mustafa Kemal Paşa, Diyarbakır surlarının iki buçuk kilometre güneyinde, Dicle sahillerine yaslanmış, şirin bir köşkte kalıyordu. Semanoğlu Köşkü adıyla bilinen Köşk’ün geniş bir avlusu, kemerli bir eyvanı vardı. Diyarbakır’ın kendine özgü siyah ve beyaz taşlarından yaptırılan Köşk’ün üst katı Mustafa Kemal Paşa'nın çalışma ve yatak odası için ayrılmıştı. Alt katta mutfak ve yaver odaları vardı. Selsebilden suların döküldüğü havuzlu eyvanda çoğu zaman çaylar içiliyor, günlük konuşmalar yapılıyordu. Mustafa Kemal Paşa, 27.03.1916 günü sabahı birlikleri denetlemek için Bitlis Cephesi’ne gitmek üzere Diyarbakır’dan ayrıldı.
Editör: TE Bilisim