Diyarbakır’ın Sur ilçesi Hz. Süleyman Cami yakınında bulunan Amida Höyük’te 2018-19 yılları arasında yapılan kazı çalışmalarında keşfedilen tünelin turizme kazandırılıyor. Amida Höyük Kazı Başkanı ve Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız, iki yıldır projenin hazırlanıp bittiği taktirde ise onarım çalışmalarının başlayıp daha sonra da kalan kısımlarının da açılıp turizme kazandırmayı planladıklarını ifade etti. Tüneli daha erken açmayı düşündüklerinin altını çizen Prof. Dr. Yıldız, "İşler istediğimiz gibi gitmedi, firma işi çok uzattı" dedi.
“MEVCUT HALİYLE TÜNEL 21.01 METRE UZUNLUĞUNDADIR”
Tünelin fiziksel özelliği hakkında bilgi veren Prof. Dr. Yıldız şunları kaydetti; “Tünelin genişliği 1.80 ile 1.00 metre arasında değişmektedir. Tünelin yüksekliği yaklaşık olarak 1.85 metredir. Mevcut haliyle tünel 21.01 metre uzunluğundadır. Yapılan incelemelerden saraya kadar uzanan tünelin Cumhuriyet Dönemi’nde 21’nci metresine duvar örülerek sarayla olan bağlantısının kesildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu bu su kanalları ve suyolunun erken dönemlerden günümüze kadar kullanılmış olabileceği düşünülmektedir.
ROMA DÖNEMİ
Tünelin giriş kısmında alınan harç örneği Roma Dönemi özelliği gösterdiğinden tünelin mevcut haliyle Roma Dönemi’nde veya daha önce inşa edildiği tahmin edilmektedir. Günümüzde Sahabeler Türbesi’ni de bünyesinde barındıran Nasıriye Camisi’nin (Hz. Süleyman, İç Kale) suyu ve Arbedeş Çeşmesi’nin suyu höyüğün içindeki bu su kaynağından sağlanmaktadır. Burada bulunan bu su kaynağının önemli bir özelliği de Artuklu Sarayı’nda yetişen El-Cezeri’nin mühendislik fikrine katkı sunmasıdır. El-Cezeri, suyu yukarı çıkartan otomatlarıyla (robotlarıyla) bu su kaynağından Artuklu Sarayı’na su çıkarmıştır. Yapılan kazıda sarayda ortaya çıkan su sistemine ait kalıntılar da bu iddiayı güçlendirmektedir”
“KARA AMİD MİNYATÜRÜNDE DE TASVİR EDİLMİŞTİR”
Kazılar sonucunda keşfedilen tünelin dönemin insanları tarafından ne amaçla kullanıldığına ilişkin bilgilendirmede bulunan Başkan İrfan Yıldız, “Saraya Çıkışı Sağlayan Tünel ve Su Kanalı; Artuklu Sarayı Kazısı temizlik çalışmaları esnasında höyüğün güneydoğu tarafında 2004 yılına kadar askeri birimler tarafından kullanıldığı anlaşılan bir tünel ile bu tünelin içinden geçen bir su kanalına rastlanılmıştır. Tünelin içindeki su kaynağı Beyan-i Menazil-i Sefer-i Irakeyn kitabındaki Kara Amid minyatüründe de tasvir edilmiştir. Bu tünelin kaynaklarda geçen ve Artuklu Sarayı’na çıkışı sağlayan tünel olduğu kanaatine varılmıştır. Tünelin bir kolu İç Kale’deki yapılara açılırken diğer kolu da dışarıya İç Kale Camii tarafına açılmaktadır” diye konuştu.
Öte yandan, geçtiğimiz sene Amida Höyük’te yapılan kazı çalışmaları sonucunda birçok dönem ve medeniyete dair kalıntılar bulunmuştu.
