Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan Hz. Süleyman Cami, yalnızca dinî ve tarihî önemiyle değil, çeşmelerinden akan suyun kaynağıyla da merak konusu. Yıllardır camiyi ziyaret edenler, abdest alırken ya da ellerini yıkarken “Su şifalı mı, acaba bu su gerçek kaynak suyu mu, yoksa şebeke hattından mı geliyor?” diye soruyor. Sosyal medyada dolaşan yanlış bilgiler ise bu merakı daha da artırdı.
Mehmet Akten
GELDİĞİ YER BELLİ
Bu soruya en net yanıtı 25 yıl boyunca DİSKİ’de görev yapan ve caminin suyunu bağlayan ekipte bizzat çalışan Mehmet Akten veriyor. Emekli olduktan sonra hatıralarını anlatan Akten, o dönemde yapılan değişimi şu sözlerle aktarıyor: “O dönemin belediye başkanı ve genel müdürünün talimatıyla şebeke hattını tamamen iptal ettik. Yerine İçkale’den gelen doğal kaynak suyunu bağladık. Şu an camide kullanılan su, kaynak suyudur. Camiye, abdesthaneye, müzeye ve millet bahçesine aynı hattan dağıtım yapılıyor. Bu hattı biz ve arkadaşlarımız kendi ellerimizle çektik. Suyu şifalı olduğu da söyleniyor.”
Prof. Dr. İrfan Yıldız
PROF. DR. YILDIZ: KAYNAK SUYU
Bu tanıklığı bilimsel verilerle destekleyen isim ise Dicle Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı ve Amida Höyük kazı başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız. Yıldız, hem Osmanlı belgeleri hem de kazılardan elde edilen bulguların suyun gerçek kaynağını ortaya koyduğunu belirtiyor: “Hz. Süleyman Cami’nin çeşmelerinden akan su Hamravat değil, Diyarbakır’ın en meşhur kaynaklarından biri olan İçkale su kaynağıdır. Çıkış noktası Bağlar ilçesindeki Kaynartepe’dir. Bu su, tarih boyunca Amida Höyüğü içinden geçerek camiye, müzeye ve Hevsel Bahçeleri’ne dağıtılmıştır. 2018’de kazılar sırasında yaptığımız testler de bunu doğruladı.”
DİYARBAKIR’IN ÜÇ BÜYÜK SU KAYNAĞI VAR
Yıldız ayrıca sosyal medyada dolaşan “Bu su Anzele’yle aynı kaynaktır, hatta bir kolu Şanlıurfa’ya kadar gider” gibi söylentilerin bilimsel karşılığı olmadığını da vurgulayan Prof. Dr. Yıldız, “Efsaneler var ama yapılan tahlillerde Anzele ve İçkale sularının farklı kaynaklardan geldiği görülüyor. Yine de Diyarbakır’ın üç büyük su kaynağı - İçkale, Anzele ve Ali Pınar - tarihi boyunca şehre hayat vermiştir.”
Evliya Çelebi’nin 1650’lerdeki Seyahatnamesi’nde de bu güçlü kaynaktan söz edilir. Çelebi, “Dokuz değirmeni döndürüp Dicle’ye karışan bir sudur” diyerek Diyarbakır’ın su zenginliğini kayıt altına almıştı. Bu tarihi referans, bugünkü gözlemlerle birleştiğinde Hz. Süleyman Camii’nin çeşmelerinden akan suyun sıradan bir şebeke suyu olmadığını, kentin hafızasında yüzyıllardır var olan doğal bir kaynak olduğunu gösteriyor.
Bugün ziyaretçiler abdest aldığında, yalnızca serin ve berrak bir suya değil; aynı zamanda Diyarbakır’ın binlerce yıllık su kültürünün bir mirasına da dokunmuş oluyor.
