Sabia Mendailer Ayini Meclis Başkanı Ganem Haşim, oğlu beş ay içinde 50'den fazla Sabia ailesinin Irak'tan özgürlüğünü açıkladı. Ganem Haşim, Rûdaw'a yaptığı açıklamada, “Sabia ailelerinin Irak'tan göçü 2005'ten bu yana sürekli devam ediyor, hiç durmadı” dedi. Haşim, "Son beş ay içinde yaklaşık 50-60 Sabia ailesi Türkiye ve Ürdün'e, orada başka yerlerde çalışmak üzere Irak'tan ayrıldı. Bu evde Basra, Misan, Bağdat ve Kerkük'ten göç etti" diye konuştu.
EKONOMİK OLARAK GÖÇ
Haşim, göçün merkezi nedenlerinin ekonomik krizler ve iş olanaklarının yokluğu olduğunu belirtti. Sabiaların büyük çoğunluğu kuyumculuk bildiğini ancak son yıllarda bu mesleğin çok gerilediğini söyledi.
IRAK'IN EN ESKİ TOPLULUKLARINDAN: SABİA MENDAİLER
Sabia -Mendailer, Irak'taki ve eski dinî topluluklardan biri. Kökenleri Mezopotamya'da yaklaşık 7 bin yıl öncesine uzanıyor. “Sabia”, “saba” kökünden gelir ve “dalmak, suya girmek” anlamına gelirken, “Mendaî” ise “bilgi” kökünden türemiştir. Bu nedenle onlara “hak dinin bilenleri” veya “vaftiz olanlar” da denir. Tarih boyunca pek çok felaketle karşılaşan Mendailer, yazılı tarihlerini kaybetmiş; Birçok metinleri imha edilmiş veya yakılmıştır. Tek tanrılı dine inanan Sabia Mendailer, Hz. Yahya'yı son peygamberleri olarak kabul ediyorlar. İnandıkları kitap ise Aramice yazılan Kenza Rebba.
TAPINAKLAR VE MESLEKLER
Eski Mendaî yazmalarında, Sasani döneminden önce Irak genelinde, özellikle güncel bilgilerin 400'den fazla mabetin bulunduğu belirtiliyor. Ancak sonraki dönemlerde siyasi gelişmeler nedeniyle bu sayı ciddi biçimde azalmıştır. Mendailer tarih boyunca marangozluk, kuyumculuk, gemi yapımı, demircilik ve tarım aletleri üretimi gibi sanatlarla uğraşmıştır.
DİNİ GELENEKLER
Mendaî din adamlarının sakalları ayrılır. Din adamı Termeza Kureydi'ye göre bunun sebebi, Mendaî inancında saç ve sakala dokunulmaması ve ruhun başından itibaren barındırılmasının inanılmasıdır. Toplumda sakal bırakma yalnızca din adamlarına özgüdür. Hastalık nehir kenarlarında yaşayan bu grup, dini ritüellerini Dicle ve Fırat Nehri'nde gerçekleştiriyor. Sabia Mendailer, bu nedenle "iki nehrinin (Mezopotamya'nın) kadim halkının" diye de nitelendiriyor. Sabia Mendailer, davetlilerin bulunduğu mekanlara veya piknik için gittikleri, temiz ve kutsal saydıkları nehir suyu yanlarında taşıma ve kendi pişirdikleri yiyecekleri tüketirler. Bir Sabia Mendai'ye ait olan topluluk dışında başka bir dini yapıya ait özellikler evlenemez.
EN ESKİ MABET
Tarihteki en eski Mendaî mabedi, Misan vilayetindeki Tayyib bölgesidir. Aramice'nin bir lehçesi olan Mendaî dilinde “Tayyib Matha” yani “iyi topraklar” olarak bilinen bu bölgede birçok şehir ve eser yok olmuştur.
TAKVİM
Mendaî takvim, Gregoryen takviminden ayların sıralaması açısından farklılık gösterir ancak aylar aynı değildir. Yıl, Tabiit zamanında (Temmuz ayına göre Miladi takvime) başlar. En kutsal dini dönem olan Brunaya ise Mendaî takviminin dokuzuncu yerinde kutlanır. Mendâ, Bağdat'ın Kadisiye nakli, Dicle Nehri yakınında bulunan Sabia -Mendaîlerin mabedidir. Burada topluluk Üyelerinin dini bayramlarını ve özel günlerini kutlar.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2006 yılında Sabia dili “yok olan diller” listesinde yer aldı.
