Almanya'nın Hamburg kentinden İstanbul'a tatil için gelen dört kişilik bir ailenin "gıda zehirlenmesi" şüphesiyle hastaneye kaldırılması ardından üç ve altı yaşındaki çocukları ve yoğun bakımda tedavi gören anne Çiğdem Böcek hayatını kaybetti, baba yoğun bakımda tedavi altına alındı. Polis ekiplerinin çalışmasında, ailenin 9 Kasım'da Almanya'dan İstanbul'a gelerek Fatih'teki otelde konakladığı, 11 Kasım'da Ortaköy'de bulunan seyyar satıcıdan midye ve bir restoranda da yemek yediği belirlendi. 3 kişinin hayatını kaybetmesi ile gündeme geldi. Peki, gıda zehirlenmesinden nasıl korunulur? Hangi bakteri ve virüsler gıda zehirlenmesine neden olur? İşte gıda zehirlenmesinden korunmanın 7 önemli kuralı...
GIDA ZEHİRLENMESİ NEDEN OLUR?
Gıda zehirlenmesi, tüketilen yiyecek veya içeceklerin bakteri, virüs, parazit ya da toksinlerle kirlenmesi sonucu ortaya çıkıyor.
Gıda zehirlenmesi şu nedenler ile olur;
Uygun olmayan saklama koşulları
Bozulmuş veya son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin tüketimi
Çiğ veya iyi pişmemiş et, tavuk, balık ürünleri
Hijyen kurallarına uymadan hazırlanan yiyecekler
Kirli su kullanımı
Gıdaların sıcak ortamda uzun süre bekletilmesi
GIDA ZEHİRLENMESİNE NEDEN OLAN BAKTERİ VE VİRÜSLER
Gıda kaynaklı hastalıkların büyük bir kısmı mikroorganizmalar nedeniyle gerçekleşiyor. Sağlık Bakanlığı "gıda zehirlenmesi" olarak da bilinen bu hastalıklara neden olan 250'den fazla etken bulunduğunu belirtiyor.
Gıda zehirlenmesine neden olan bakteriler;
Salmonella: Çiğ tavuk, yumurta ve pastörize olmayan süt ürünlerinde görülür.
E. coli: Özellikle iyi pişmemiş kırmızı et ve kirli sudan bulaşır.
Listeria monocytogenes: Peynir, süt ürünleri ve hazır paketli gıdalarda bulunabilir.
Staphylococcus aureus: Uygunsuz saklanan yiyeceklerde toksin üretebilir.
Campylobacter: Genellikle çiğ tavukta görülür.
Gıda zehirlenmesine neden virüsler;
Norovirüs: Kirli su ve kötü hijyen koşullarında hızla bulaşır.
Hepatit A virüsü: Hijyenik olmayan yiyeceklerde uzun süre yaşayabilir.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?
E. coli: 6 - 48 saat
Shigella: 12 - 50 saat
Salmonella: 5 - 72 saat
Camplobacter jejuni: 2 - 10 gün
Listeria monocytogenes: 1 - 70 gün
Staphylococcus aureus: 1 - 6 saat
GIDA ZEHİRLENMESİNDEN NASIL KORUNULUR?
Uzmanlar, birkaç basit adımla gıda zehirlenmesi riskinin büyük oranda azaltılabileceğini belirtiyor:
1- HİJYEN KURALLARI
Yemek hazırlamadan önce ve sonra ellerinizi mutlaka yıkayın.
Mutfak ekipmanlarını temiz tutun.
2- ÇİĞ VE PİŞMİŞ GIDALARI AYRI TUTUN
Çiğ et ile pişmiş yiyecekleri aynı kesme tahtasında hazırlamayın.
3- YİYECEKLERİ UYGUN SICAKLIKTA PİŞİRİN
Et, balık ve tavuk ürünlerinin iç sıcaklığının yeterli seviyeye ulaştığından emin olun.
4- SOĞUK ZİNCİRİ KORUYUN
Buzdolabında saklanması gereken gıdaları uzun süre dışarıda bekletmeyin.
Artan yemekleri hızlıca soğutup buzdolabına kaldırın.
5. GÜVENİLİR SU VE GIDA TÜKETİN
Temiz su kullanın.
Sokak satıcılarından alınan ürünlerde dikkatli olun.
DIŞARIDA YEMEK YERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Dışarıda yemek yerken gıda zehirlenmesi riskini azaltmak için bazı yemek türleri ve pişirme koşulları konusunda daha dikkatli olmak gerekir.
Deniz Ürünleri
Çiğ veya az pişmiş balık, midye, istiridye gibi deniz ürünleri yüksek risk taşır.
Deniz ürünlerinin taze olup olmadığını anlamak için kokusuna, dokusuna ve sunum şekline dikkat edin.
Soğuk zincirin korunup korunmadığı kritik önem taşır.
Tavuk ve Kırmızı Et
Az pişmiş tavuk en ciddi gıda zehirlenmesi nedenlerindendir (Campylobacter ve Salmonella riski).
Dışarıda özellikle mangal veya döner gibi hızlı servis edilen etlerde içinin iyi pişmiş olduğundan emin olun.
Mayonezli ve Süt Ürünlü Yiyecekler
Rus salatası, mayonezli salatalar, yoğurtlu mezeler ve sütlü tatlılar sıcak havalarda hızlı bozulur.
Açık büfelerde uzun süre dışarıda beklemiş ürünlerden uzak durun.
Yumurta İçerikli Ürünler
Az pişmiş yumurta, tiramisu, krema dolgulu tatlılar gibi pastörize edilmemiş yumurta içeren gıdalar risk taşır.
Özellikle pastanelerde kremalı tatlıların tazeliğine dikkat edin.
Sokak Yemekleri
Sokak satıcılarında saklama koşulları her zaman ideal olmayabilir.
Et veya tavuk kullanılan dürüm ve tost gibi ürünlerde gıdanın sıcak servis edilmesine, tezgâhın temizliğine ve malzemelerin üzerinin kapalı olmasına bakın.
Açık Büfe Ürünleri
Açık büfeler sürekli kontrol edilmiyorsa gıdalar oda sıcaklığında uzun süre kalabilir.
Sık sık yenilenen, taze görünen ve sıcak veya soğuk tutulma koşulları uygun olan büfeleri tercih edin.
Çiğ Sebze ve Salatalar
Salata ve sebzelerin iyi yıkanmamış olma ihtimali vardır.
Güvenilir restoranlarda taze ve canlı görünümlü salataları tercih edin; solmuş veya kararmış ürünlerden kaçının.
