24 Aralık 2020 tarihinde ziyaretçilere kapılarını açan müze, yalnızca bir arkeoloji müzesi olmanın ötesinde, bir kent müzesi olarak tasarımıyla dikkat çekiyor. Dokuz farklı sergisi aracılığıyla, bölgenin hem zengin tarihsel mirasını hem de toplumsal değerlerini ziyaretçilerine ustaca aktarıyor.
Tunceli'nin kent merkezinde yer alan müze binası, 1935-1937 yılları arasında askeri kışla olarak inşa edilmiş ve 1949 yılına kadar bu işlevini sürdürmüştür. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın destekleri ve valiliğin öncülüğündeki kapsamlı bir restorasyon sürecinin ardından, bu tarihi yapı Tunceli Müzesi'ne dönüştürülmüştür. Yaklaşık 5.500 metrekarelik bir alana yayılan, Alman mimarisi esintileri taşıyan müze, bünyesindeki 2.000'den fazla eseriyle adeta bir zaman kapsülü niteliği taşıyor.
ALEVİLİK İNANCINA ADANMIŞ BİR SERGİ VE UNESCO MİRASI
Tunceli Müzesi'nin en dikkat çekici özelliklerinden biri, Alevilik inancını anlatan sergisiyle Türkiye'de bir ilke imza atmasıdır. Bu özgün sergi, müzenin sadece arkeolojik buluntularla sınırlı kalmayıp, bölgenin kültürel ve manevi derinliklerine de odaklandığını gösteriyor. Ayrıca, müze bünyesinde UNESCO listesine girmiş soyut kültürel miras unsurlarını da barındırarak, uluslararası düzeyde tanınan değerlere ev sahipliği yapıyor.
ULUSLARARASI BAŞARILAR VE KAPSAMLI ÇALIŞMALAR
Tunceli Müzesi Müdürü ve Arkeolog Kenan Öncel, müzenin kuruluş süreci, elde ettiği başarılar ve yürüttüğü çalışmalar hakkında detaylı bilgiler verdi. Müdür Öncel, müzenin 2022 ve 2023 yıllarında uluslararası müzecilik yarışmalarında Türkiye'yi temsil ettiğini belirtti. 2022 yılında "En İyi Müzeler" kategorisinde finale kalmayı başaran müze, 2023 yılında ise Cumhuriyetimizin 100. yılında Avrupa'nın en iyi 3 müzesinden biri olarak seçildi. Bu genç bir müze için olağanüstü bir başarı olduğunu vurgulayan Öncel, bu başarının müzenin ulusal ve uluslararası alanda tanınırlığını artırdığını ve ziyaretçi sayısını önemli ölçüde etkilediğini dile getirdi.
Müdür Öncel, müzenin sürekli olarak yeni çalışmalar, sergiler ve etkinliklerle kapasitesini artırdığını belirterek, arazide de yoğun bir şekilde çalışıldığını ifade etti. Yüzey araştırmaları, yeni kültür varlıklarının tespiti ve tescillenmesi gibi çalışmaların yanı sıra, taşınabilir eserlerin müzeye kazandırılması da titizlikle yürütülüyor. 2021 yılında Pertek ilçesindeki Tozkoparan köyünde başlayan kazı çalışmaları, 2021 ve 2022 yıllarında devam etmiş, 6 Şubat deprem felaketi nedeniyle ara verilen kazılara ise 2025 yılında yeniden başlanarak sürdürülüyor.
DOKUZ FARKLI SERGİ ALANI VE KENT MÜZESİ VİZYONU
Müdür Öncel, Tunceli Müzesi'nin sadece bir arkeoloji müzesi olmadığını, aynı zamanda bir kent müzesi olarak tasarlandığını yineledi. Müzede yer alan dokuz farklı sergi alanı hakkında bilgi veren Öncel, şunları söyledi:
Arkeoloji ve Etnografya Sergileri: Bölgenin tarih öncesinden günümüze uzanan arkeolojik buluntuları ve kültürel mirasını sergiliyor.
Flora Fauna Sergisi: Tunceli'nin zengin bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliğini tanıtıyor.
Geleneksel Tarım Yöntemleri Sergisi: Modern tarıma geçiş öncesinde kullanılan geleneksel tarım tekniklerini anlatıyor.
Alevilik İnancı Sergisi: Türkiye'de bir müzede ilk kez Alevilik inancını detaylı bir şekilde ele alıyor ve bu anlamda müze benzersiz bir konuma sahip.
Tunceli Mezar Taşları Sergisi: Bölgenin kültürel hafızasında önemli yer tutan mezar taşlarını sergiliyor.
Cumhuriyet Dönemi Tunceli Sergisi: Cumhuriyet'in kuruluşuyla birlikte Tunceli'nin geçirdiği dönüşümü ve gelişimini gözler önüne seriyor.
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Sergisi: Ulusal ve uluslararası düzeyde UNESCO listesine giren 31 soyut kültürel miras öğesini tanıtıyor.
Halk Masalları ve Yerel Miras Sergisi: Yerel halk masallarının resimlerle somutlaştırıldığı, bölgenin sözlü kültürünü yansıtan bir alan.
Bu dokuz farklı sergiyle Tunceli Müzesi, ziyaretçilerine zengin bir kültürel deneyim sunarken, kentin kimliğini ve tarihini çok yönlü bir şekilde ortaya koyuyor.
KAÇAK KAZI VE KAÇAKÇILIKLA MÜCADELEDE BAŞARI
Müdür Kenan Öncel, kaçak kazılar ve kaçakçılıkla mücadele konusunda güvenlik güçleriyle yakın işbirliği içinde çalıştıklarını belirtti. Köy muhtarları, jandarma ve emniyet ekipleriyle sürekli iletişim halinde olduklarını ve elde edilen bilgilerin kaçakçılık olaylarının önlenmesinde büyük rol oynadığını vurguladı. Bu işbirliğinin sonucunda, Tunceli sınırları içerisinde kaçak kazı ve kaçakçılık olaylarının en az olduğu, toplumsal duyarlılığın ise en üst düzeyde olduğu bir kentte görev yaptıklarını iddia etti. Bu durum, hem müze personelinin hem de güvenlik güçlerinin başarısının bir göstergesi olarak öne çıkıyor.
