Tarih boyunca birçok medeniyetin izlerine rastlanan Diyarbakır’ı yurt edinme çabaları her dönem sürmüştür. Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Diyarbakır, medeniyetlerin mekânsal ve mimari özellikleriyle az bulunur kültür ve tarih mirası taşımaktadır. Bu tarihi miraslardan birçoğu ilçelerde de görülmektedir. Tarihi zenginlikleri sahip ilçelerden biri de bugün önemli bir yere sahip olan ve eski bir geçmişe sahip Ergani ilçesidir.
DİYARBAKIR’IN EN ESKİ YERLEŞİM YERİNE SAHİP İLÇE: ERGANİ
Ergani çok eski bir şehir olup, kuruluş tarihi belli değildir. İlçeye 8 kilometre uzaklıkta bulunan Hilar Şehri harabelerinde yapılan (Çayönü) kazıda, bugünkü bilgilere göre Anadolu'nun en eski köy yerleşimi ortaya çıkmıştır. Çayönü tepesinde ortaya çıkan MÖ 7000 yılına varan kalıntılara dayanarak Ergani'nin 9000 yıllık tarihi olduğu söylenebilir.
MAKAM DAĞI
Diyarbakır'ın Ergani ilçesinde bulunan Makam Dağı, Diyarbakır ve çevre illerden gelen ziyaretçilere ev sahipliği yapıyor. Zülküf Peygamberin makam yeri olduğu için 'Makam Dağı' olarak isimlendiren dağın üzerinden ilçenin etrafı tam olarak görünüyor.
Zülküf Peygamberin uzun yıllar kaldığı Makam Dağı Erganiye 5 kilometre uzaklıktadır. Makam dağı bin 515 metre yüksekliktedir. Dağın tepesinden Ergani ilçesinin tamamı görünür. Diyarbakır Salnâmeleri'nde Zülküf Peygamber makamının Ergani'de bulunduğu ve bu makamın müzeyyen bir surette tamir ve tefriş edildiği bilgisi bulunmaktadır. Makam Dağı'nda bulunan Zülküf Peygamber Zaviyesi'nin hangi tarihte ve kim tarafından yaptırıldığına dair kesin bilgi olmasa da, Tahrir Defterlerinde vakıf kaydının bulunması, Osmanlı döneminden daha önceyi işaret etmektedir. İçinde Zülküf Peygamber makamı bulunan ve türbe olarak adlandırılan bu yapı, Vakıflar Genel Müdürlüğünce 2008 yılında restore edilmiştir. Günümüzde birçok kişi tarafından ziyaret edilmektedir.
