Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan Diyarbakır tarih boyunca Akdeniz’i Basra körfezine; Karadeniz’i Mezopotamya’ya bağlayan bir köprü görevi görmüştür. Diyarbakır’ın konumu, geçiş yolu üzerinde olması her dönemde şehrin çekiciliğini arttırmış ve medeniyetlerin iz bıraktığı bir yer haline gelmiştir.
Tarih boyunca Amida, Amidi, Amid, Kara-Amid Diyar-Bekr, Diyarbekir ve Diyarbakır gibi birçok isme sahip olan kent Güneydoğu Anadolu bölgesinin orta bölümünde El-Cezire denilen bölgede ‘Bereketli Hilali’n kalbinde yer almaktadır.
12 BİN YILLIK KÖKLÜ TARİH
Diyarbakır’ın köklü tarihi 12.000 yıl önceye kadar uzanmakta. Son yıllarda kentin Bismil ilçesinde yapılan arkeolojik çalışmalar M.Ö. 10.400-9250 yıllarında “KörtikTepe”de yerleşik hayata geçildiği kanıtlamıştır. Anadolu’nun en eski tarımcı köy topluluklarının en güzel örneği olan Ergani yakınlarındaki Çayönü Tepesi, günümüzden 10.000 yıl öncesine dayanan geçmişiyle sadece bölge bakımından değil dünya uygarlık tarihine de ışık tutmaktadır. Silvan yakınlarındaki Hassuni Mağaraları, Ergani yakınlarında Hilar Mağaralarında Paleolitik ve Mezolitik çağlardan kalma kalıntılar tespit edilmiştir.
DİYARBAKIR’DA GEZİLECEK YERLER
DİYARBAKIR SURLARI
Tamamına yakını günümüze ulaşan ve birçok medeniyetin izlerini taşıyan Diyarbakır Kalesi beş bin yıla yakın zamana meydan okuyarak ayakta durmakta. 3-5 metre kalınlığı, 11-12 metre yüksekliğe ve 5.500 metre uzunluğundaki heybetiyle Diyarbakır Surları şehrin boynuna adeta bir gerdanlık gibi görülmektedir. Milattan önce ve sonradan kalan izleri, 63 ayrı kitabe ve sayısız figürleri bünyesinde barındıran kale bir nevi bir yazıtlar ve kabartmalar müzesi niteliğinde diyebiliriz. Bu çok renkli kültür yelpazesiyle Diyarbakır Surları yalnız Türkiye’nin değil, tüm dünyanın da en önemli kentlerinden biridir. Kent bu tarihsel potansiyeliyle açık hava müzesi niteliğindedir.
ZERZEVAN KALESİ
Diyarbakır ile Mardin arasında bulunan Zerzevan Kalesi Roma İmparatorluğu döneminde savunma amaçlı inşa edilmiş kale. 2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilen ve bölgedeki en önemli Roma dönemine ait mimari eser kabul edilen Zerzevan Kalesi’nde yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında surlar, gözetleme kuleleri, kiliseler, kaya mezarları, silah depoları ve 50'den fazla su sarnıcı ortaya çıkarıldı. 2017 yılında bulunan devasa Mithras Tapınağı’yla da tüm dünyadan arkeolog ve tarihçilerin gözlerini çevirdiği Zerzevan Kalesi’nin yüzlerce yıllık tarihi eserlerini mevsim farketmeksizin düzenlenen turlarıyla keşfe çıkabilirsiniz.
MALABADİ KÖPRÜSÜ
Pek çok türkü, şiir ve efsaneye konu olan Malabadi Köprüsü, 1147 yılında inşa edildiğinden beri Diyarbakır’ın en bilinen simgelerinden biridir. 12. yüzyıl Selçuklu dönemine ait bir bu güzel köprü 7 metre genişliğe ve 150 metre uzunluğa sahip. Yapımına 883 yılında başlanan ve 1147 yılında Artuklular döneminde tamamlanan görkemli Malabadi Köprüsü, Anadolu’da inşa edilen en geniş taş köprülerden biri olma özelliğine sahip. Köprü üzerindeki el figürlerinin yanı sıra güneş, insan ve aslan kabartmalarını da yakından görebilir, özellikle gün batımlarında sunduğu manzarasıyla kartpostalları süsleyen bu ünlü köprünün harika fotoğraflarını çekmek istiyorsanız Diyarbakır sizi bekliyor.
HASAN PAŞA HANI
Diyarbakır'ın tarihi bir diğer simgesi, 1572 ile 1575 yılları arasında inşa edilen Hasan Paşa Hanı şehrin en güzel tarihi yapılarından biridir. 2 katlı olarak geniş bir avlusu olan ve klasik Osmanlı mimari özelliklerini görebileceğiniz tarihi yapı, görkemli sütunları ve kubbeli şadırvanıyla görkemli heybetiyle sizi bekliyor. İçerisinde yöresel Diyarbakır yemeklerini tadabileceğiniz restoranlar, organik ürünlerle kahvaltı yapabileceğiniz kafeler, sahaflar, kitapçılar ve çayınızı yudumlayarak yorgunluk atabileceği çay bahçelerinin bulunduğu Hasan Paşa Hanı’na uğramayı unutmayın.
Ayrıca;
Silvan, Ergani Eğil, Sülüklü Han, Karacadağ, Hazreti Süleyman Cami, Dört Ayaklı Minare ve Şeyh Mutahhar Camii, Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi, Diyarbakır Ulu Camii, İçkale, Gazi Köşkü ve Atatürk Müzesi, Mardin Kapı, Keçi Burcu, Anıt Park, On Gözlü Köprü (Dicle Köprüsü)Urfa kapı, Dengbej Evi, Behram Paşa Cami, Diyarbakır Kent Müzesi, Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Kurşunlu Camii (Fatih Paşa Camii), Şeyhandede Şelalesi, Karacadağ Kayak Merkezi, Haburman Köprüsü, Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, Eğil Kalesi (Asur Kalesi) Ahmet Arif Edebiyat Müzesi, Hasuni Mağaraları, Çayönü Ören Yeri, Diyarbakır Kalesi, Cemil Paşa Konağı Kent Müzesi, İskender Paşa Konağı, Nebi Camii, Makam Dağı (Zülküf Dağı) Hilar Mağaraları, Dağkapı Meydanı, Erdebil Köşkü, Birkleyn Mağaraları, Artuklu Sarayı, Saint George Kilisesi, Hüsrev Paşa Cami, Mesudiye Medresesi, Aslanlı Çeşme, Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Mithras Tapınağı, Deliller Hanı (Hüsrev Paşa Hanı), Safa Cami, Ziya Gökalp Müze Evi, Mar Petyun Keldani, Kilisesi, Kırık Minare, Eğil Baraj Gölü ve Kral Mezarları, Diyarbakır Bakırcılar Çarşısı, Amida Höyük, Selahaddin Eyyübi Camii (Silvan Ulu Camii), Çermik Kaplıcaları (Belkıs Kaplıcaları), Kadı Camii, Nasuh Paşa Camii, Sipahiler Çarşısı, Ulu Beden Burcu, Behram Paşa Konağı, Yanık Çarşı, Lice Ashabı Keyf Mağarası, Körtik Tepe Höyüğü, Hani Anakaris Şifalı Su görülmesi gereken diğer yerlerden.
ŞEYHANDEDE ŞELALESİ/ ÇERMİK
DİYARBAKIR’IN ÜNLÜ YEMEKLERİ
Hillorik Aşı, Ciğer Kebabı, Lebeniye Çorbası, Diyarbakır Çöreği, Diyarbakır usulü karışık dolma, Kabak Boranisi, Yumurtalı Kenger, Kuşbaşılı kuru dolma, Mumlar dolması, Aşurek, Meftune, Pıçık, Duvaklı Pilav, Nardanaşı, Mahlepli Diyarbakır Çöreği, Ayvalı Kavurma, Patlıcan Dizme, Kaburga Dolması, Devre, Serbizer Çorbası, Elma Düzmesi, Mehir, Pervin, Hedik, Musul aşı, Hıncık Tirşik, Sıkma, Habenisk, Paluze, Burma Kadayıf, Sur Tatlısı…,
Hillorik Aşı
Haber: Abdullah AKYOL
