Diyarbakır'ın Silvan ilçesi sınırlarında yer alan Malabadi Köprüsü, zamana meydan okuyan görünümü ile dikkat çekiyor. Artuklu Beyliği döneminde, Timurtaş Bin-i İlgazi tarafından 1147 yılında yaptırılan bu köprü, Türkiye ve yakın doğuda taş köprüler içerisinde kemeri en geniş olan olarak bilinir. 40.86 metre açıklığındaki sivri ana kemeri ile öne çıkan Malabadi Köprüsü hakkında pek çok efsane ve bilgi var.
Fransız Mimar Albert Gabriel, köprü için şu sözleri söylüyor:
“Modern statik hesabının olmadığı devirde bu açıklıkta o zaman için böyle bir eser hayranlık ve takdiri muciptir. Ayasofya'nın kubbesi köprünün altına rahatlıkla girer. Balkanlarda, Türkiye'de, Orta Şark'ta bu açıklıkta, bu yaşta köprü yoktur.'
MALABADİ KÖPRÜSÜ EFSANESİ
Birçok tarihi eserin olduğu gibi Malabadi Köprüsünün de efsanesi var. Dillerden dillere anlatılan ve günümüze kadar ulaşan o efsanelerden biri şu şekilde:
“Malabadi Köprüsü henüz inşa edilmemişken, Fatma isimli genç bir kız Badi isimli bir gence aşık olur. Aşıklar kavuşmak isterken kötü bir hadise yaşanmış. Badi’ye gelmek isteyen Fatma sulara kapılmış, Badi ise onu kurtarmak istemiş ancak kurtaramamış Fatma orada can vermiş. Badi ise kendini xor kurtartmış ama sevdiği kadın vefat etmiş. Bunun üzerine Badi o bölgenin paşasına giderek; “sevdiğim kız burada boğulmuş, buraya bir köprü yapalım. Kimde boğulmasın. Sevdiklerine kavuşsunlar diye gelip geçsinler bu sudan. Bu sözler üzerine paşa köprüyü yapmayı kabul ederek, adamlarını göndermiş. Köprü yarına kadar yapılır, ancak belli bir yere kadar artık güçleri yetmemiş. Paşa, Badi’ye “sen bu köprünün yarısını tamamlarsan elimi kesersin, tamamlamazsan ben seni keserim” demiş. Bunun üzerine Badi, paşanın birkaç adamını götürüp köprünün geri kalanını yapıp tamamlamış ve paşanın elini kesmiş. Bu olaydan sonra köprünün ismi de Malabadi olmuş. Mala Kürtçede ev, Badi de köprünün yarısını tamamlayan gencin adı. Yani Badi’nin evi anlamına gelen bu isim böylece ortaya çıkmış.
MALABADİ KÖPRÜSÜ HAKKINDA
Malabadi Köprüsü, Diyarbakır Silvan'da yer alan tarihi bir köprüdür. Bu köprü, Batman Çayı üzerinde yer alır. Artuklular döneminde Timurtaş bin İlgazi bin Artuk tarafından yaptırılmıştır. Köprü, 1147 yılında döneminin şaheseri olarak inşa edilmiştir. 7 metre eninde ve 150 metre uzunluğunda olan Malabadi Köprüsü, 40.86 metre açıklığındaki sivri ana kemeri ile dünyanın günümüze ulaşan en büyük kemer açıklığına sahip taş kemer köprüsü olarak adını yazdırmıştır. Taşlarla inşa edilen köprünün yüksekliği, su seviyesinden kilit taşına kadar 19 metre olarak bilinir. Köprü, onarımlarla birlikte günümüze kadar ulaşmayı başarmış durumda. Köprünün üzerinde insan, güneş ve arslan figürlü kabartmalar var. Bu yönüyle de dünyadaki en nadide eserlerden biri. Köprüyü yıllar öncesinde kervanların kullandığına dair bilgiler bulunuyor. Bu amaçla köprüdeki kemerin her iki yanında ve iç tarafta, kervan ve yolcular tarafından barınak olarak kullanılan iki oda mevcut. Köprünün eski adı Akarman veya Karaman Köprüsü. Özgün ve çok az sayıdaki köprü örneklerimizden olması nedeniyle Malabadi Köprüsü, şu andaki en önemli tarihi eserlerimiz arasında yer alıyor.
