Diyarbakır, tarihi ve kültürel olarak zaten hep Anadolu’nun en önemli şehirlerinden biri olmanın yanında Mezopotamya’nın bereketli topraklarında, Dicle Nehri’nin kenarında, binlerce yıllık geçmişiyle bir cazibe merkezi olarak dikkatleri üzerine çekiyordu. Ancak “Büyükşehir” statüsü, sadece tarihi önemle değil, idari ve hukuki bir kararla veriliyordu. Türkiye’de büyükşehir belediyesi sistemi, 1980’lerden itibaren büyük kentlerin yönetimini kolaylaştırmak ve şehirleşmenin getirdiği sorunlara çözüm bulmak için geliştirilen bir model. Diyarbakır da bu süreçte büyükşehir statüsü kazanan şehirlerden biri oldu.
NE ZAMAN OLDU?
Diyarbakır Belediyesi, 6360 sayılı Yasa ile 28 Aralık 1993 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi statüsüne dönüştürüldü. Bu kanun, Diyarbakır’ın yanı sıra bazı diğer illerin de büyükşehir statüsüne geçişini düzenledi. O dönemde Türkiye’de büyükşehir belediyesi sayısı artıyordu, çünkü şehirlerin nüfusu ve idari ihtiyaçları hızla büyüyordu.
NE DEĞİŞTİ?
Büyükşehir statüsüyle birlikte Diyarbakır’ın idari yapısı değişti. Merkez İlçeler: Diyarbakır merkezde birden fazla ilçe belediyesi kuruldu (Bağlar, Kayapınar, Sur, Yenişehir gibi). Bu ilçeler, büyükşehir belediyesine bağlı olarak hizmet vermeye başladı.
YETKİ VE SORUMLULUKLAR: Büyükşehir belediyesi, şehir geneli için ulaşım, altyapı, su, kanalizasyon, ana yollar gibi büyük çaplı hizmetlerden sorumlu oldu. İlçe belediyeleri ise daha yerel hizmetlere odaklandı.
KAYNAK VE BÜTÇE: Büyükşehir statüsü, Diyarbakır’a daha fazla bütçe ve yatırım imkânı getirdi, çünkü büyükşehir belediyeleri devletten daha fazla kaynak alıyordu.
TARİHİ VE KÜLTÜREL BAĞLAM
Diyarbakır’ın büyükşehir olması, sadece idari bir karar değildi; aynı zamanda bölgenin sosyo-ekonomik yapısını da etkiledi. 1990’lı yıllar, Türkiye’de Kürt meselesi ve bölgedeki siyasi gelişmelerin yoğun olduğu bir dönemdi. Diyarbakır’ın büyükşehir olması, bu hassas dönemde şehirdeki hizmetlerin ve altyapının gelişmesine katkı sağladı, ama aynı zamanda siyasi tartışmaların da merkezi haline geldi.
SONUÇ
Diyarbakır’ın büyükşehir olması, 10 Temmuz 1993’te resmi olarak gerçekleşti ve bu, şehrin hem idari hem de sosyal yapısında önemli değişiklikler getirdi. Şehir, tarihi dokusunu korurken modern bir metropol olma yolunda adımlar atmaya devam ediyor.
