Diyarbakır’ın yakın tarihine dek Ermeni halklarının yoğun olarak yaşadığı bölgelerden biri olan Çüngüş ve çevresinde Ermenilere ait yapılar bulunuyor. Ancak bu yapılardan bir çoğu bakımsızlık ve ilgisizlikten yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Tarihi kilise de diğer yapılar gibi yıllardır restore edilmeyi beklerken, çoğu yapı kaderine terk edilmiş durumda. Bölge halkı, bu mirasın korunup turizme kazandırılması için yetkililere çağrı yapıyor.

ERMENİLERDEN KALDI: DEFİNECİLERİN HEDEFİ OLDU
Diyarbakır’ın yakın tarihine dek Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerden biri olan Çüngüş ve çevresindeki Ermenilere ait yapılar topluluğunun en önemlileri arasında yer alan Surp Garabed Ermeni Kilisesi, 15’inci inşa edilmiştir. Asırlardır afetlere ve çeşitli müdahalelere rağmen ayakta duran tarihi kilise, son dönemlerde definecilerin talanına uğradı.

TARİHİ KİLİSE YOK OLUYOR!
Bölge halkı, definecilerin talan ettiği tarihi kilisenin aslına uygun olarak restore edilip inanç turizmine kazandırılmasını istiyor. Halk, bu önemli yapıların korunmadığı takdirde yok olacağını belirterek, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na seslenerek, somut adımların atılmasını talep ediyor.

SURP GARABED ERMENİ KİLİSESİ HAKKINDA
Kilisenin cephe duvarlarında veya iç mekan duvarlarında kitabe yoktur. Ermeni kilisesi olduğu bilinmesine rağmen, ne zaman yapıldığı bilinmez. Yöredeki Ermeni yapıları: 15-19’ncu yüzyıllar arasından kalmadır. (Çüngüş Manastırı: 15’nci yüzyıl yapısıdır) Bishop Mgrditch: 14’ncü yüzyılda, Diyarbakır yöresinde bir dizi manastırda onarım yaptırmıştır. Bu dönemde bölgede bulunan manastırların hepsi “Meryem” e adanmıştır. Her biri aynı ismi taşıyan manastırları ayırt edebilmek için, Mgrdith, her manastıra sıfatlar vermiştir. Çüngüş’te bulunan bu kiliseye “sevgiyle bakan” sıfatı vermiştir. Üç nefli, beşik tonoz örtülü, pastaforium odaları yapının kuzeydoğu ve güneydoğu dış cephe duvarlarına bitişik olarak yapıldığı görülür. Kilisenin güneybatı ve kuzeybatı cephe duvarlarına bitişik, kilisenin ihtiyacına binaen kiliseyi genişletmek için dikdörtgen planlı küçük odalar eklenmiştir.





