Mezopotamya’nın kalbinde yer alan, binlerce yıllık geçmişiyle onlarca medeniyetlere ev sahipliği yapan Diyarbakır, tarihi boyunca farklı uygarlıklar tarafından farklı isimlerle anıldı. 33 medeniyete beşiklik etmiş bu kadim şehir, zaman içinde birçok unvana sahip oldu.
İLK ADI “AMİDİ”
Diyarbakır’ın bilinen ilk ismi, M.Ö. 1316-1281 yılları arasında hüküm süren Asur Kralı Adad Nirari I’e ait bir kılıç kabzasında “Amidi” ya da “Amedi” olarak geçmektedir. Bu adın, bölgeye ilk yerleşen topluluklardan Huriler (Subartu) dönemine ait olduğu kabul edilmektedir.
BAZI KAYNAKLARDA “AMİD” VE “AMİDA” İSMİYLE ANILIYOR
Kentin adı Roma döneminde “Amid” ve “Amida” olarak kayıtlarda yer aldı. Süryani halkı ise tarihi boyunca şehri farklı biçimlerde andı: Amid, Omid, Emit ve Amida. Bu isimlendirmeler kentin kültürel çeşitliliğini ve halklar arasındaki bağlarını ortaya koyuyor.
İSLAMİYET DÖNEMİNDE YENİ İSİMLER
İslamiyet’in bölgeye gelişiyle birlikte Diyarbakır, “Kara Amid”, “Kara Hamid” ve “Diyar-ı Bekir” gibi adlarla anılmaya başlandı. “Kara” ifadesi o dönemde “büyük” ya da “merkez” anlamında kullanılmıştı. Osmanlı'nın son dönemlerinde “Diyarbekir” olarak bilinen şehir, Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte bugünkü “Diyarbakır” adını aldı. Böylece kent, yüzlerce yıllık isim değişikliklerinden sonra günümüzdeki kimliğine kavuşmuş oldu.
