Zengin ve köklü tarihiyle öne çıkan Diyarbakır, birçok dizi ve sinema filmine ev sahipliği yapmıştır. Bu yapımlardan biri de 1985 yılında Mardin’de çekilen ve başrollerini Tarık Akan ile Nilgün Akçaoğlu'nun üstlendiği Son Darbe filmidir. Halit Refiğ'in senaryosunu yazıp yönetmenliğini yaptığı bu filmde, bazı çekimler Diyarbakır’da gerçekleştirilmiş ve bu kareler dikkat çekmiştir.
SON DARBE FİLMİ KONUSU
Filmde, Mardin’de bir iş adamına karşı mücadele veren idealist bir doktor olan Nazmi’nin (Tarık Akan), öyküsü anlatılır. Bir gün köylerden birinde toplu zehirlenme vakası yaşanır. Nazmi yaptığı araştırmada, köylünün nehirdeki sudan zehirlendiğini tespit eder. Şehrin ileri gelenlerinden Zülfü Ağa’nın fabrikasının atıkları buna sebep olmuştur. Zülfü Ağa ve belediye başkanı bu durumu şikâyet etmemesi için Nazmi ile anlaşmaya çalışırlar. Ancak Nazmi ikna olmaz ve gerçeği savcıya bildirir. Savcı da arıtma tesisi yapılıncaya kadar fabrikayı kapatır. Nazmi'nin şikayeti üzerine fabrikası kapanan Zülfü Ağa, işlerinin bozulmasından dolayı Nazmi'den intikam almaya karar verir. Böylece de doktorla fabrika sahibi ve adamları arasından bir sürtüşme başlar. Hazırladıkları bir komplo sonucu hapse attırırlar. Sonra da doktorun karısına (Nilgün Akçaoğlu) tuzak kurarak tecavüz ederler. Olaydan sonra doktor, hapisten kaçar. Karısı kendini asar ve doktor da jandarmanın peşine düştüğü sıra, mutlu yaşamını zehir edenlerden intikamını alır.
DİYARBAKIR’DA ÇEKİLEN BAZI SAHNELER
Son Darbe filminde, Diyarbakır’ın tarihi mekanları önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle, Keçi Burcu, Gazi Caddesi, Urfa Kapı, On Gözlü Köprü ve Sur’un dar sokakları gibi kentin simgeleşmiş yerleri filmde öne çıkarılmıştır. Bu mekanlar, Diyarbakır’ın zengin tarihini ve kültürünü yansıtan sahnelerde karşımıza çıkmaktadır.
DİYARBAKIR’IN DEĞİŞEN ÇEHRESİ…
Filmdeki bazı sahnelerde, Urfa Kapı çevresindeki bir dönem ticaretin merkezi olan ve Eski Hal ve surların dibindeki o dönem faaliyet gösteren küçük dükkanlar özellikle dikkat çeker. Filmde yer alan halkın giyim kuşamı da dönemin izlerini taşır. Kentin kalabalığı ve sokaklarında görülen araçlar, Diyarbakır’ın günlük yaşamını ve ticaret hayatını yansıtır. Ayrıca filmde Sur içindeki bir Diyarbakır evinin içi, çekçekçiler ve eski dükkanlar da geçmişin izlerini gözler önüne sermektedir.
ON GÖZLÜ KÖPRÜ VE SADELİK…
On Gözlü Köprü’nün etrafındaki sade atmosfer de yine dikkat çeken karelerden biridir. Tarihi köprü günümüzde birçok işletme tarafından işgal edilmiş olsa da, filmdeki haliyle köprünün üzerindeki araçların geçişi ve çevresindeki sadelik dikkat çekmektedir. Yine Dicle Nehri’nin su seviyesi de dikkatle izlenen bir başka detaydır. Son Darbe filmi Diyarbakır’ın tarihi dokusunu başarıyla ekrana yansıtan ve şehri tanımak için güzel bir görsel anlatım sunan bir yapım olmuştur.
SON DARBE FİLMİ NE ANLATMAKTADIR?
Son Darbe filmi, 1985 yapımı ve Halit Refiğ'in hem senaryosunu yazıp hem de yönetmenliğini üstlendiği önemli bir yapım. Tarık Akan’ın başrolünde yer aldığı bu film, dönemin toplumsal ve politik yapısını sorgulayan, dramatik bir anlatıma sahip. Film, siyasi bir atmosferde, bireylerin ve toplumun yaşadığı zorlukları ele alır. Diyarbakır ve Mardin’de çekilen sahneler ise, filmin atmosferine katkıda bulunarak dönemin sosyo-politik ortamını daha güçlü bir şekilde izleyiciye aktarır. Bu yönüyle, Son Darbe sadece bir sinema filmi olmaktan öte, dönemin bir tür yansıması olarak kabul edilebilir.
