Diyarbakır Kent Dokusunun Osmanlı Dönemindeki Gelişimi-22
Kurt İsmail Paşa Döneminde Sur Dışına Çıkıldı
Vali Kurt İsmail Paşa?nın öncülüğünde, 19.
yüzyılda kentin Urfa Kapısı dışına çıktığı gözlenmiş;
bundan sonraki gelişim ise Suriçi'nin batı tarafında,
surların dışında batıya doğru gerçekleşmiştir. 19.
yüzyılın son çeyreğine kadar Diyarbakır'da devlet
eliyle yapılmış önemli bir yapı yoktur. Bu tarihten
sonra Osmanlı Dönemine ait son yapı olan Kurt
İsmail Paşa Camii / Meded Bey / Kışla Camii
(1869-1875), Osmanlı valisi Karslı Hatunoğlu
Kurt İsmail Paşa tarafından kentin surları dışında,
Elazığ yolu üzerinde, askeri yapıların içinde inşa
edilmiştir. Yapı, aynı zamanda Sur dışındaki ilk
camii olma özelliğini taşımaktadır
Osmanlı kentinin çekirdeği; bir ulu camiyi, bir
bedesteni, çarşıyı ve hanları içeren anıtsal bir yapı
topluluğunun çevresinde konumlanmıştır. Osmanlılar
da, tıpkı Akkoyunlular gibi inşa ettikleri cami
ve mescitlerin etraflarında yeni mahallelerinin
oluşmasına sebep olmuş, daha sonra kentin gelişimi
ve gereksinimi doğrultusunda yukarıda belirtilen
yapıları oluşturmuştur.
