Çin Seddi’nden sonra dünyanın en uzun ve en sağlam savunma yapılarından biri olarak kabul edilen Diyarbakır Surları, binlerce yıllık geçmişi ve mimari ihtişamıyla göz kamaştırıyor. Şehir tarihinin simgesi haline gelen bu görkemli yapı, hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Kalkan balığını andıran şekliyle dikkat çeken Diyarbakır Surları’nın yapım tarihi kesin olarak bilinmese de, ilk inşasının M.Ö. 3000-2500 yıllarında Hurriler dönemine kadar uzandığı tahmin ediliyor. Ancak surlar, bugünkü görünümüne 349 yılında Roma İmparatoru II. Constantius döneminde kavuşmuştur.
101 BURÇ, 34 KAPI, 5 bin 800 METRELİK TARİH YOLU
Diyarbakır Surları, iç kale ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmakta ve toplam 101 burç ile çevrelenmektedir. Her biri farklı isimlerle anılan bu burçlar, üzerindeki kabartmalar, yazıtlar ve mimari detaylarıyla dikkat çekiyor. En bilinen burçlar arasında Dağ Kapı Burcu, Selçuklu Burcu, Yedi Kardeş Burcu, Ulu Beden Burcu, Nur Burcu, Keçi Burcu, Fındık Burcu ve Leblebi Kıran Burcu yer alıyor. Burçlar yapısal olarak dairesel, dörtgen ve çokgen olmak üzere üç farklı plan formuna sahiptir. Surların toplam uzunluğu ise iç kale dahil yaklaşık 5 bin 800 metreyi buluyor.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KAPILAR
Diyarbakır Surları’nda farklı dönemlerde açılmış 34 kapı bulunuyor. Bunlardan dördü dış surların ana kapılarıdır: Dağ Kapı (kuzey), Urfa Kapı (batı), Mardin Kapı (güney) ve Yeni Kapı (doğu). İç kalede ise Saray Kapı ve Küpeli Kapısı sur içine, Oğrun Kapı ve Fetih Kapı ise sur dışına açılmaktadır. Yirminci yüzyılın başlarına kadar sur kapıları her gece kapatılarak, kente giriş çıkışlar kontrol altına alınmaktaydı. Zamanla ulaşım ihtiyaçları doğrultusunda Tek Kapı ve Çift Kapı gibi yeni geçitler de açılmıştır.
UNESCO KORUMASINDA, DÜNYA MİRASI OLARAK AYAKTA
Bu tarihi yapılar, sadece Türkiye’nin değil dünyanın ortak kültür mirası olarak kabul edilmiştir. Diyarbakır Surları, Hevsel Bahçeleri ile birlikte 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Tarih boyunca birçok uygarlığın izini taşıyan Diyarbakır Surları, günümüzde kültürel turizmin en önemli yapı taşlarından biri olmayı sürdürüyor.
