Kentimizi tanıyalım Diyarbakır’daki camiler-6
Fatih Paşa Cami
1516-1520 yılları arasında, dönemin Diyarbakır Valisi Bıyıklı Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Fatih Paşa Mahallesinde bulunan bu cami üst örtüsünün kurşun ile kaplanmasından ötürü halkarasında Kurşunlu Cami adıyla anılmaktadır. Yapı cami gelişimi içinde önemli bir yer tutmaktadır. Plan olarak Diyarbakır yapılarından ayrılır. Merkezdeki kubbenin dört yarım kubbeyle desteklenmiş olması Sinan üslubunu vurgulamaktadır. Plan ve mimari özellikleri bakımından değerlendirildiğinde camii Diyarbakır’daki diğer Osmanlı Dönemi camiilerindenayrılmaktadır.
Burada görülen kubbeyi genişletme sistemi Diyarbakır’daki diğer camilerde rastlanılmamaktadır. Cami Sinan’ın İstanbul Şehzade Camii’nde yarattığı ideal merkezi yapı için kendisine fikir verecek bir mimari gelişime hazırlık olduğu düşünülmektedir. Kare planlı caminin son cemaat yerinin sağında ve solunda birer mekân bulunma ktadır. Son cemaat yeri sekiz sütunun taşıdığıyedi kubbe ile örtülmüştür. Yedi kubbeli son cemaat yerine yer yer dışardan mihrabiyeler açılarak bu bölüm büyük oranda hareketlendirilmiştir.
Siyah ve beyaz taşlardan yapıldığı için zengin bir görünümü vardır. Camiinin hemen sağında yer alan minare caminin gösterişini bir kat daha arttırmıştır. Silindirik tek şerefeli minaresi k Klasik Osmanlı Minare Mimarisini yansıtmaktadır.
Behram Paşa Camisi
Yapı 1564-1572 yılında Diyarbakır’ın 13. Osmanlı Valisi Behram Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yapı, Mimar Sinan’ın eserlerinin derlendiği Tuhfetül Mi’marin kitabında Mimar Sinan eseri olarak geçmektedir.
Tamamen kesme taştan yapılmış, tek kubbeli bir yapı olan cami ilk bakışta tek kubbeli basit bir yapı olarak görünmekteyse de iç ve dış süslemesiyle Diyarbakır’ın taş işçiliği yönünden zengin yapıları içinde başlı başına bir yer tutar. Caminin içindeki duvarlar alttan belli bir yüksekliğe kadar karakteristik XVI. Yüzyıl İznik çinileriyle süslenmektedir.
Caminin diğer bir özelliği de kuzeyinde çift kademeli yanlardan taşan beş sahınlı bir son cemaat yerinin olmasıdır. Son cemaat yeri yanlara doğru taşmış olup, sağdaki kısmın üzerine de minare yerleştirilmiştir. Caminin giriş kapısı mukarnaslı bir bordür ile çevrilmiş, üzerine de bir kitabe yerleştirilmiştir.
