Mezopotamya'da yaşayan uygarlıklar-17
Mezopotamya'da yaşayan uygarlıklar-17
Elam-Akad mücadelesi
Bu dönem Akad kralı I. Sargon’un Elam bölgesini
istilasından Hammurabi dönemine kadar
devam etmektedir. Sargon Elamlılara boyun eğdirmekte
zorlanmış fakat tam bu dönemde Elam
hanedanı içinde çıkan karışıklıktan faydalanmıştır.
Sargon’dan kalan belgeler ve bulgularda onun
Elam ülkesine hâkim olunduğu anlatılmakta ve
bazı eyalar üzerine tasvir edilmektedir. Özellikle
Akad kralının Elam’a karşı kazandığı bir galibiyet
Nippur yakınlarında ortaya çıkartılmış vazolar
üzerine işlenmiştir. M.Ö. 2340- 2284 yılları arasında
Akadlı Sargon Sus şehrini ele geçirdiği kaynaklarda
belgelenmiştir.
Bu mücadele Akadlı Sargon’un torunu Naramsin
dönemine kadar devam etmiş ve bu dönemde
Elam bölgesi büyük ölçüde ele geçirilmiştir. Bölgedeki
yerel krallardan vali (ansi) ya da general
(Şagina) olarak bahsedilmesi İran’daki Sus merkezli
Elam’ın Akadlara bağlı olduğunu göstermektedir.
Ayrıca resmi yazışma dili de Akadça’dır. Bu dönemde
Elam hükümdarları belli bir otoriteye
sahiptir. Bunu Naram-sin’in adı bilinmeyen büyük
bir Elam hükümdarı ile yaptığı anlaşmadan anlıyoruz.
Anlaşmada Akad’ın boyun eğmesinden hiç
söz edilmemekle birlikte, Elam’ın Akad devletinin
düşmanlarını kendi düşmanları sayması yer almaktadır.
Bu dönemde Akad usulü belgelere tüm
Yakın Doğu’da rastlamaktayız.
Sus’da bulunan Naram-sin’e ait olan bir kitabede
Elam dili, Sinear çivi yazısı ile yazılmıştır. Buradan
anlaşılıyor ki bu dönemde Elam devletine birçok
Sami kökenli kavim girmiştir. Bundan sonra Sami
lehçe Elam’da hâkim olmaya başlamıştır. Bu hâkimiyet
ikinci bin yılın ortalarına kadar devam
etmiş ve ikinci bin yılın ortalarında tekrar eski
kültür güç kazanmıştır. Bu bize Akadlılar’ın bu
devleti hâkimiyetlerinde tutabilmek için içerisine
Sami kökenli halkları yerleştirerek nüfuz kazanmayı
amaçlamış olmalıdırlar. İçte birlik olmayan bir
devlet güçlü konumda olamaz. Bu sebeple hâkim
devlete karşı baş kaldıramaz. Elam bunu zamanla
kendi lehine çevirmiş gözükmektedir.
