Algılama ve Nedensellik
Davranışları yönlendiren gerçeğin
algılanışıdır !!!
Algılama:Dünyadaki nesnelerin,
kavramların, olguların gerçeğinden
oldukça farklı ve benzersiz bir resim
sunan karmaşık bir kavrama ve biliş
süreci
İki kişi gerçeği farklı biçimde
algılayabilir!!!
Algılama Süreci
Algılama süreci bir uyarının algılayan için bir anlam ifade edecek biçimde seçilmesi ve örgütlenmesidir.
Algıda seçicilik: Bireylerin kendileri için
önemli uyarılara dikkatini çevirerek diğer
birçoğunu bir kenara atması sürecidir.
Kişinin daha önce yaşadığı deneyimlerin, önyargıların ve benzer her türlü duygulanımın o anki algılama düzeyinde etkili olduğunu ifade eder.
Algıda Seçiciliği Etkileyen
Etmenler
Algıda seçiciliği etkileyen dış
etmenler;
uyarıcının şiddeti, büyüklük, aşırı zıtlık,
hareketlilik, süreklilik, tekrar, alışılmışın
dışındaki uyarıcılar ve tanışıklık
Algıda seçiciliği etkileyen iç etmenler;
beklenti, ilgi, gereksinim, öğrenme, kişilik, güdülenme ve inanç
Algısal Örgütleme
Seçici algı yolu ile seçilen çevresel uyarıların anlaşılabilir kalıplar içerisine yerleştirilebilmesi süreci
◦ Algısal Gruplama: Tamamlayıcılık, süreklilik, yakınlık, benzerlik, ortak alan gibi etmenler ile bireylerin bir çok uyaran içerisinden bazılarını seçerek anlamlı bütün oluşturma çabası
◦ Ana şekil /arka plan: görme yanılgısı
◦ Algısal durağanlık: gerçek kalıplarına bağlılık
nedeni ile körlük
◦ Algısal ortam : Ortamın algılamaya katkısı
Bir Diğer Kişiyi Algılama
Kendinden farklı bireylere özellik ve sıfatlar yükleme
Öğrenme ve biliş
Ortalama kullanarak karşıdakini
değerlendirme
İlk temel (ana) etki: karşıdakinin ilk kez
değerlendirilmesinde edinilen kanının daha
sonraki karşılaşmalarda da etkisi altında
kalarak değerleme eğilimi
Algılanan ve algılanan kişinin özellikleri
Algılama ortamı
Öz Algılama
Öz: kişinin kendisi hakkındaki inançlar
bütünü
Öz saygınlık: bireylerin kendileri
hakkındaki olumlu veya olumsuz yargıları
Öz biliş :bireyin her yönden kendisinin
farkında olması
Öz sunumu: diğerlerinin bireyi nasıl görmesini istediği ile ilişkili davranışsal stratejiler
İzlenim Yönetimi
Diğerlerinin kişi hakkında oluşturduğu
izlenimlerin birey tarafından
yönlendirilmesi veya denetimi
Aşamaları:
◦ İzlenim oluşturmaya güdülenme aşaması,
◦ İzlenim oluşturma aşaması
◦ Stratejiler
Düşmeyi önleme stratejisi (neden açıklama, özür dileme, ilişkiyi kesme)
Yükselmeyi artırma stratejisi (hak kazanma, artırma, engelleri açma, ilişkilendirilme)
Algısal Yanılgı
Gerçekte olduğundan farklı biçimde
algılama
Yargıda kesinlik (benzerlik, zıtlık, olumsuz bilgiye fazla ağırlık verme, ırk, cinsiyet,
yaş ayrımcılığı, ilk izlenim )
Kalıp düşünce (strotipler)
Hale etkisi (holo, boynuz etkisi)
Yansıtma
Algısal savunma
Beklenti etkileri
