Diyarbakır Kent Dokusunun Osmanlı Dönemindeki Gelişimi-14
Cami, Mescit, Medrese, Han, Hamam
16. yüzyılda Diyarbakır Suriçinde sağ alt / güney-
doğu kanat dışında, diğer üç kanatta camilerin
yoğun olduğu görülmektedir. Sağ alt / güneydoğu
kanatta ise mescitler diğer bölümlere göre
daha çoktur. Sağ alt / güney-doğu kanatta fazla
cami yapılmama nedeni, bu bölgede gayr-ı müslim
nüfusun daha fazla olabileceğini düşündürmektedir.
Diyarbakır Suriçi'ne, Dağkapı-Mardinkapı hattında
yer alan Gazi Caddesinin doğu ve batı olmak
üzere ayırdığı iki yarı bölüm olarak, bakıldığında
tablo şu şekildedir:
Diyarbakır Suriçi'nin batı yarısında doğu yarısına
oranla 16. yüzyılda yapılan cami sayısının hemen
hemen iki katı olduğu, batı yarıda dini bir yapıdan
bağımsız olarak bir eğitim kurumunun yapıldığı
ve hamam sayısının doğu yarıya göre iki katı
olduğu görülmektedir.
Doğu yarıda üç tane büyük han yer almasına
rağmen batı yarıda han yapılmaması, kentin ticari
faaliyetlerinin doğu yarıda gerçekleştirildiğinin
bir kanıtıdır. Doğu yarıda da iki adet han kuzey
kanatta, bir adet han güney kanatta yer aldığına
göre; kuzey kanat yani Gazi Caddesinin Dağ Kapısı-
Balıkçılarbaşı Dörtyol aksının hemen doğusunda
kalan bölge, ticari bakımdan daha canlı bir
görünüm sergilemektedir.
