Diyarbakır Kent Dokusunun Osmanlı Dönemindeki Gelişimi-3
Seyyahların En Çok Rağbet Ettiği Kent
Bir zamanlar Akkoyunluların başkenti ve Osmanlı
Döneminde Harput, Akçakale, Ergani, Siverek,
Çemişgezek, Hasankeyf, Siirt, Sincar, Meyyafarıkin,
Nusaybin sancaklarının bağlı olduğu
büyük bir eyaletin merkezi olan şehir, zengin
kültür mirası ve doğal güzellikleriyle bir açık
hava müzesini anımsatan görünümünü büyük
ölçüde Osmanlı Döneminde edinmiştir.
Kültürel coğrafyası nedeniyle değişik dönemlerde
farklı üslup yoğunlukları gösteren kent, yerli
ve yabancı araştırmacıların dikkatini çekmiştir.
Seyahatnamelerdeki anlatımların en çok kullanıldığı
alan Sanat Tarihi'dir. Özellikle kent dokusu bağlamında,
Osmanlı Dönemine ait bilgi ve belgelerin
çok fazla olmaması; bu dönemde Anadolu'ya gelen
seyyahların izlenimlerini son derece önemli kılmakta,
her ne kadar subjektif olsalar da, sınırlı
sayıda bulunan kaynaklarla karşılaştırmak, desteklenmek
ve dikkatlice okuyup değerlendirmek
kaydıyla büyük bir önem kazanmaktadır.
Ayrıca çalışmada, seyyahların yüzeysel olarak
sundukları bazı bilgiler, kaynaklar eşliğinde derinleştirilmiştir.
Bu çalışmanın amacı; yabancı
seyyahların seyahatnamelerinde kaleme aldıkları
gözlem ve incelemelerinin yanı sıra eldeki diğer
kaynakların da yardımıyla, bir zamanlar Amid
olarak anılan Diyarbakır'ın kent merkezindeki Osmanlı
Dönemine ait yapıların ortaya konuş sırası
izlenerek, kentsel dokunun gelişimini incelemek
ve gözler önüne sermektir. Böylece, ilk Osmanlı
hâkimiyetinin kurulduğu 1515 yılından 20. yüzyıl
başlarına kadar olan süreçte, kentin Osmanlı yönetiminde
geçirdiği evrim ve etkileşimi irdeleme
olanağı bulunacaktır.
