Tarihi binlerce yıl önceye dayanan tandır, farklı kültürlerin ortak buluşma noktası olmaya devam ediyor. Yüzyıllardır kadınların elinde yaşatılan tandır ekmeği kültürü, Diyarbakır’da da hala devam ediyor. Birçok yemeğe, ekmeğe ve böreğe ayrı lezzet katan ve geçmişte ısınmada da kullanılan tandırlar, Dicle Nehri kenarı ve diğer bölgelerden getirilen toprak, saman, keçi kılı ve suyun karıştırılıp yoğrulmasıyla elde ediliyor. Bu karışımın elde edilmesiyle birlikte 10 günü aşkın bir süre bir tandır elde ediliyor.
Fotoğraf: Medine Mamedoğlu
ERKEKLER BIRAKTI: KADINLAR SÜRDÜRÜYOR
Diyarbakır’da sadece erkek ustalar değil kadınlar da bu özel fırının ortaya çıkmasın büyük rol oynuyor. Diyarbakır’da özellikle bazı kesimlerde yaşamını sadece bununla sürdüren kadınların elinden çıkan bu tandırlar, asırların geleneğinin de yok olmamasını sağlıyor. Ancak son yıllarda erkek ustaların tandır yapımını bırakmasıyla meslek tamamen kadınlara kalmış durumda. Kadınların ellerinden şekil bulan tandırlar, uzun ve zahmetli bir emeği de gözler önüne seriyor.
BİRÇOK AİLENİN GEÇİM KAYNAĞI
Toprağın kil, saman ve keçi kılıyla yoğrulmasıyla hazırlanan tandırların boyları 50-100, çapları da 50-65 santimetre arasında değişiyor. Ortalama bu boyutta olan tandırların boyutları ve şekilleri bölgeden bölgeye ve isteğe göre de değişiklik gösterebiliyor. Tandırların fiyatları da boyutlarına göre değişiklik gösterirken, bu meslek kentteki birçok ailenin ekmek kapısı olmaya da devam ediyor.
TANDIR: SADECE EKMEK DEĞİL BİR KÜLTÜR
Güneydoğu illerinde özellikle Diyarbakır, Mardin, Batman ve çevre illerde yüzyılların derinliklerinden gelen bir gelenek olan tandır, kadınların elinde yaşatılıyor. Sadece bir ekmek değil, aynı zamanda bir kültür mirası olan tandır ekmeği, nesilden nesile aktarılarak günümüze taşınıyor. Tandır ekmeği, hazırlık aşamasından pişirme sürecine kadar tamamen kadınların emekleriyle ortaya çıkıyor. Bölgedeki kadınlara göre tandır sadece bir ekmek değil ayrıca bir kültür. Tandır başında bir araya gelen kadınlar, sadece ekmek pişirmiyor; aynı zamanda yüzyıllardır süregelen bir geleneği de yaşatıyorlar.
