Diyarbakır Kent Dokusunun Osmanlı Dönemindeki Gelişimi-7
Seyyahlar Hanlarda Konaklardı
Diyarbakır'da 16. yüzyılın son çeyreğine
kadar kentte büyük programlı
külliyeler ile dini, eğitim ve sosyal
amaçlı yapıların çoğunun kuzey kanattan
başlayarak, güney, sol alt (güney) ve
sol üst (kuzey) kanadına kadar dairesel
bir aks üzerinde hemen hemen tamamlandığı
tespit edilmektedir. Bundan sonra
konaklama ve ticaret yapılarına yer verildiği,
bu bağlamda sırasıyla iki büyük
hanın inşa edildiğine tanık olunmaktadır.
Gazi Caddesi üzerinde yer alan Hasan
Paşa Hanı, Ulu Cami doğu girişinin
karşı tarafındadır. Diyarbakır Valiliğine
1571 yılında atanan Sokullu Mehmet
Paşa'nın oğlu Vezir Hasan Paşa tarafından
yaptırılmaya başlanmış ancak Vali Hasan
Paşa'nın başka yerde görevlendirilmesi
sonucu, yeni Diyarbakır Valisi Özdemiroğlu
Osman Paşa tarafından tamamlatılmıştır.
Yapı, konum itibariyle kuyumcular
ve ketenciler çarşılarının birleştiği
yerde olup, kentsel canlılığın ve
ticaret hayatının odak noktası sayılacak
bir merkezdedir. Bu nedenle ilk yıllardan
günümüze yoğun bir kullanımla karşı
karşıya kalmıştır. Hasan Paşa Hanı'nda
bulunan tarihi iki kitabedeki ifadelerden,
kente gelen önemli kişilerin de Han'da
konaklayabilmelerini sağlamak için yapıldığı
anlaşılmaktadır. Nitekim kente
gelen yerli ve yabancı seyyahlar bu
handa konaklamış ve yapı hakkında ayrıntılı
bilgiler sunmuştur.
