Savaşların Ekonomi Üzerindeki Etkileri-6
Savaşın ekonomik etkilerinden diğeri çalışan nüfusun azalmasıdır. Geçmişe nazaran günümüzde savaş yöntemlerinde değişim yaşansa da halen askeri personelin yanında sivil halkın da hayatını kaybettikleri görülmektedir. Beşeri sermaye aynı zamanda üretimde bir girdi olarak kullanıldığından savaşlarda yaşanan insan ölümleri ülkelerin üretiminde ve milli gelirinde kayıplara neden olmaktadır. Yine üretim işletmelerinin savaş şartlarında kapanması işsizliğin artmasına ve maaş kayıpları nedeniyle tüketimin düşmesine neden olmaktadır. Savaşın bir diğer ekonomik etkisi ulusal borçlarda neden olduğu artışlardır. Savaş dönemlerinde üretimde ve milli gelirde yaşanan kayıplar vergi gelirlerinde düşüşe neden olduğundan savaşın finansmanı borçlanma ile karşılanmaktadır. Bu durum borç faizlerinin de artmasına ve gelecek nesillerin bu finansmana katılmalarına neden olmaktadır. Ülke istatistikleri incelendiğinde sağlık giderlerinin de savaş döneminde ve sonrasında arttığı görülmektedir. Yaralı tedavisi ve psikolojik yönden etkilenen insanların bakım ve tedavisi için yapılan masraflar ciddi bir yekûn tutabilmektedir. Yine savaşta sağlık sektörünün aldığı hasarlar, yüksek bedeller ödenerek alınan cihazların zarar görmesi bunların yenilenmesi için ciddi maliyetlere yol açmaktadır. Bu maliyetlere örnek olarak ABD ile Japonya arasında yaşanan ve ABD’nin atom bombası ile karşılık verdiği savaş verilebilir. Yine bu dönemlerde su, kanalizasyon gibi altyapının zarar görmesi hastalıkların ve sağlık giderlerinin artmasında bir başka nedendir. Savaş nedeniyle yıkılan binaların, yol ve elektrik santrali gibi devlet yatırımlarının zarar görmesi de savaşın neden olduğu diğer maliyetlerdir. Yine üretimden kaynaklanan yetersizlikler nedeniyle katlanılan enflasyon, düşen tasarruf oranları, tasarruf yetersizliğinin neden olduğu yatırım azlığı, finansal sisteme duyulan güvensizliğin para kaynaklarının kesilmesine yol açması topyekun savaşın açtığı ekonomik sorunlara örnek gösterilebilir.
