Diyarbakır’da Müzeler-1
Aygül Doru
Diyarbakır'da müze kurma girişimleri Cumhuriyetten önce başlamış, Diyarbakır yöresinden derlenen, halktan sağlanan eserler Zinciriye Medresesinde depolanmıştır. Bu çalışmalarda Ziya Gökalp'in önderlik ettiğini görüyoruz. Gökalp, Fuat Köprülü'ye yazdığı 8 Ağustos 1922 tarihli bir mektupta yapılan çalışmalar hakkında şu bilgileri veriyor:
"...Buradaki Türk, Kürd, Arap aşiretlerine dâir etnografık tetkikat da yapıyorum; bu çalışmalardan Diyarbekir'e mahsus küçük bir etnagrafi enstitüsü meydana gelecek. Bazı arkadaşlar da, Diyarbekir'in arkeolojisi ile meşgul. Bir taraftan da bir arkeoloji müzesi tesis etmek üzereyiz. Diyarbekir arkeoloji ve mimari nokta-i nazarından çok zengin bir yerdir..."O
Diyarbakır'da halen beş resmi müze vardır. Bunlar sırasıyla, "Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Ziya Gökalp Müzesi, Cahit Sıtkı Tarancı Kültür Müzesi, Komutan Atatürk Müze ve Kütüphanesi, Atatürk (veya Gazi Köşkü) Müzesi adını taşırlar. Esma Ocak'ın "Diyarbakır Evi" de bir etnografya müzesi sayılır. Bununla müze sayısı 6'ya çıkmış oluyor.(11)
Arkeoloji müzesi
ilk müze, 1934 yılında Ulu Caminin külliyesine ait Zinciriye (Sencariye) Medresesinde açıldı.1985 yılında ise Elazığ Caddesi üzerinde bulunan yeni binasına taşındı.
Diyarbakır Arkeoloji Müzesinde Epi-Paleolitik dönemden başlamak üzere ( M.Ö. 8400 ) Neolitik, Kalkolitik, Eski Tunç, Urartu, Assur, Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Osmanlı dönemine ait eserler kronolojik olarak sergilenmektedir.Ayrıca; Amid sikkeleri ile yöresel Etnoğrafik eserlerden oluşan zengin bir koleksiyona sahiptir. Müzemizde, 1744 adet Etnografik, 9201 adet sikke, 4976 adet de Arkeolojik eser olmak üzere toplam: 15.921 adet envanterlik eser kayıtlı olup, bir O kadarda etütlük eser bulunmaktadır.
Modern müzecilik anlayışına uygun olarak teşhir sistemi bulunan müzemizde seksiyonlarda resimler, grafikler ve anlatımlarla izleyici ile eser arasında iletişim kurulabilmektedir.
5 000 m2 ( Beş bin metrekare ) alan üzerine kurulan müzede, modern konferans salonu, üç katlı depo ve her katta bulunan çok amaçlı laboratuar ile fotoğraf atölyesi, çağdaş müzecilik hizmetlerine katkıda bulunmaktadır. Türkiyedeki müzecilik standartlarının üstünde modernize edilmiş müzemizde her türlü araç-gereç donanımı tamamlanmıştır. Ayrıca; müzemizde araştırma yapmak isteyen bilim adamlarına ve öğrencilere her türlü kolaylığı sağlayan mekanlarda Arkeologlarımız hizmet vermektedirler.
Diyarbakır iline bağlı Bismil ilçesinde iki birimde; Batman iline bağlı bir yerde olmak üzere Müze Müdürlüğü başkanlığında kazılar yapılmaktadır.
Paleolitik ve Neolitik döneme ait buluntular, müzemizde sergilenmektedir. Daha önceki yıllarda yapılan Bismil ve Ergani yöresinden çıkan Neolitik, Assur ve Roma dönemlerine ait eserler de müzemizin vitrinlerini zenginleştirmektedir. (1)
Müzede teşhir edilen eşyalar
Müzede Antik dönemde aydınlatma eşyaları (Neslihan dalkılıç, Meral halifeoğlu)
Helenistik döneme ait pişmiş topraktan bir kandil (Diyarbakır müzesi-2003)
