Mezopotamya'da Yaşayan Uygarlıklar-1
İlk Çağlarda Güneydoğu Anadolu'dan Basra
Körfezi'ne kadar uzanan ve Fırat-Dicle ırmakları
arasında kalan bölgeye "Mezopotamya" adı verilmiştir.
Mezopotamya'nın Basra Körfezi'nden itibaren
iki nehrin birbirlerine en çok yaklaştıkları yere
kadar olan bölümüne "Aşağı Mezopotamya", daha
kuzeyde kalan ve Anadolu'ya yakın olan kısmına
"Yukarı Mezopotamya" denilir. Yunancada "iki
ırmak arası anlamına gelen bu bölge çok verimli
topraklara sahip olduğundan, tarih boyunca çeşitli
toplulukların istilasına uğramıştır. Bölge Fırat ve
Dicle nehirleri dışında tabii engel olmaması nedeniyle
dışarıdan gelen istilalara açıktı. Mezopotamya'da
yaşayan uygarlıklardın bazıları şunlar:
Sümerler
Mezopotamya'nın siyasi tarihi M.O. IV. bin
yıllarında Sümerler ile başlamaktadır. Asya kökenli
olup nereden ve hangi yolla Mezopotamya'ya geldikleri
kesin olarak belli değildir. Sümerler Aşağı
Mezopotamya köy kültürünü, kent kültürü haline
getirerek Ur, Uruk, Lagaş, Kiş ve Urnamu gibi
kent devletleri kurdular. Her kent ayrı bir devlet
idi. İlk defa Uruk Kralı Lugalzagizi Aşağı Mezopotamya'daki
kent devletlerini bir yönetim altında
toplamıştır (M.O. 2750). Sümerlere Elamlar son
verdiler (M.Ö 2000 başları).
Mezopotamya Uygarlıkları-Sümerler Akadlar
Sami kökenli olan Akadlar M.Ö. IV. binde Arap
Yarımadası'ndan gelerek Sümerlerin kuzeyinde
Fırat nehri boylarına yerleşmişlerdir. Devletin kurucusu
olan Sargon M.Ö. 2350 yılında Agade
(Akad) kentini kurmuş, kısa sürede Yukarı ve
Aşağı Mezopotamya'yı tek bir yönetim altında
toplamayı başarmıştır. Sargon tarihte ilk daimi
ordu kuran kraldır. Güçlü ordusu ile sınırlarını
İran'dan Akdeniz'e kadar ulaştırmış, Mısır dışında
bütün Ön Asya'yı egemenliği altına almıştır. Sargon'dan
sonra devlet Gutilerin saldırılarıyla zayıflamış
ve M.D. 2100 yıllarında Sümerler tarafından
yıkılmışlardır.
