Mezopotamya'da yaşayan uygarlıklar-16
Mezopotamya'da yaşayan uygarlıklar-16
Elam siyasi tarihi
Kimi kaynaklara göre Uruk döneminin sona
ermesiyle Elam devletini kuracak olan topluluk
Zağros dağlarından Sus bölgesine gelerek bu bölgeye
yerleşmişler ve Sümer dilini ve kültürünü
kendi potasında eriterek benimsemişlerdir. Uruk
yerleşkesinden esinlenen bu merkez bir devlet yaratmıştır.
Bu dönemde Sümer kaynaklarının bir kısmının
bulunmuş olduğu Lagaş şehri kayıtları Elam devletinin
bir takım prensliklere bölünmüş olduğunu
anlatmaktadır. Buradan anlaşıldığına göre Ön Sümerliler
buralara yerleştikleri zaman küçük prenslikler
oluşturdukları açıktır. Bu prenslikler bilhassa
Anzan ve Anşan tepeleri üzerine yerleşmişlerdir.
Bu beylikler birleşerek feodal bir merkez oluşturmuşlardır.
Bu dönemde prensliklerin her birinin başında
hem baş kâhin hem de başrahip olan bir hükümdar
bulunmaktaydı. Daha ziyade Anzan prensliği güç
kazanarak diğerlerini kendine bağlamıştır. Bu
prensliğin merkezi olan Sus şehri devletin merkezi
olmuştur. Lagaş kayıtlarında göre Elam devletinin
M.Ö. 3000’lerde Sinar ve havalisine akınlar yaptıkları
belgelenmiştir. Fakat Lagaş kralı Eannatum
bu akınları püskürtmüştür. Eannatum’un oğlu Antemena
devrinde Elam devletinin Sinarı tahrib ettikleri
ve hatta Lagaş şehrini yağmaladıkları bir
tablette geçmektedir. Elamlılar Nimmar adı verilen
bir rahiple girdiği mücadele sonucu ise yenilmişlerdir.
Elamlıların bu akınları karşısında Mezopotamya
hükümdarları da onlara karşı akınlarda bulunmuşlardır.
Sus’un bu dönemdeki dini yaşayışı ve medeniyet
sembolü eserleri diğer devletlerle benzerlik göstermektedir.
Bu benzerlik hemen hemen her alanda
göze çarpmaktadır. Sus II Elamlıları yazıyı kullanmışlardır.
Bunun için gerekli şeyleri kuvvetle
muhtemel Sümerliler’den öğrenmişlerdir. Elam’da
da grafik işaretler ve hiyeroglif tasvirler bulunmaktadır.
Elamın bu şekildeki küçük prensliklerden
oluşmuş yapısı ve kültürü M.Ö. 2725 yılına kadar
sürmüştür. (Akad Kralı I. Sargon dönemine kadar).
Akadlı Sargon Sümer kralı Lugal Zaggazi’ye
(M.Ö. 2750-2725) karşı kazandığı zafer neticesinde
Akadlı Sargon Elam bölgesine de hâkim olmuştur.
Bu tarihten sonra Elam’ın üçüncü devri başlar.
