Savaşların Ekonomi Üzerindeki Etkileri-13
Ülkeler savaşlar nedeniyle işgücünü kaybetmekte, yüksek borçlanma nedeniyle faiz yüküne katlanmakta, savaşın neden olduğu fiziki ve beşeri yıkımları onamak zorunda kalmakta, ekonomiden alt yapıya sağlıktan eğitime kadar pek çok alanda ilave onarım maliyetlerine katlanmaktadır. En önemlisi de savaşların insanlar üzerinde bıraktığı psikolojik ve sosyolojik maliyetlerin onarılması için katlanılan maliyetlerdir. Fiziki maliyetlerin onarılması mümkün olabilir ancak savaşın insanlar üzerinde bıraktığı etkinin onarılması bazen uzun zaman almakta bazen de mümkün olmamaktadır. Literatürde savaşların olumlu etkilerinin olduğundan bahisle bazı değişkenlerde görülen pozitif değişimlerden bahsedilse de bu etkilerin de sonuçta savaş nedeniyle ortaya çıktığını söylemek gerekmektedir. Öyle ki savaş çıkmasaydı ve binalar yıkılmasaydı savaş sonrasında bayındırlık nedeniyle inşaat sektöründe istihdam artışı yaşanmayacaktı. Ya da savaş çıkmasaydı savaş öncesi duruma göre zaten işsizlik olmayacaktı. Ya da savaş sırasında baskı altında tutulan üretim ve tüketim, ekonomi olağan döneme girdiğinde eski seyrine döndüğünde büyümeye yol açtığında bu olumlu sonuç yine savaşın olumsuz etkilerinin bir sonucu olacaktı. Savaş teknolojilerinin gelişmesini iyi olarak gören görüşler de eleştirilmelidir. Savaş olmasa idi bu teknolojiler ve her şeyden önce bu teknolojiler için yapılacak harcamalar hiç olmayacaktı. Dolayısıyla hangi yönüyle değerlendirseniz de savaşın her yönü olumsuzdur ve ülke ekonomilerinde ciddi yaralar açmaktadır.
