Timur Dönemi’nde Diyarbakır (1394-1401)
Mardin Artukluları, Moğolların himaye ve hakimiyeti altındaydılar. Keza Doğu Anadolu Bölgesi, Hülâgü Han Dönemi’nden bu yana askeri yönden iki eyalete ayrılmıştı. Bunlardan biri, merkezi Musul olan Diyarbekir Eyaleti’ydi. Musul, Mardin ve Diyarbakır yörelerini kapsıyordu. İkincisi, merkezi Ahlat olan Van Eyaleti’ydi.
Aynı zamanda Moğolların Diyarbekir Eyaleti idaresi de devam ediyordu. 1318 yılında ise Diyarbakır’da dahil olmak üzere yakın bölgeler çekirge ve kuraklık afetine maruz kaldı. Diyarbakır ve çevresi açlık ve sefalet içinde çırpındı. Binlerce insan açlıktan öldü. Çocuklarını satanlar, ölü eti yiyenler çoğaldı. Kurtulabilenler de başka bölgelere göçtüler.
1376 yılında Melik-üz Zâhir Mecdeddin İsa’nın hükümdarlığı döneminde Diyarbakır şehri Timur tarafından fethedildi.
Timur, Diyarbakır Bölgesi’ne girdiği zaman Mardin Artuklu Hükümdarı Melik İsa, kendisini karşıladı ve bağlılığını sundu. Timur ise kışı geçirdikten sonra tekrar Mardin’e doğru hareket etti. Bazı kaynaklara göre Timur, maiyetindeki askere şehri yağma ve ahalisini de esir ettirdi.
Timur, 1401 senesi başlarında Suriye’den Elcezire’ye ve buradan da Irak’a döndüğünde Diyarbakır şehrini ve çevresini, emrinde birçok savaşlara katılan, yararlılıklar gösteren Kara Yölük Osman Bey’e verdi. Bu tarihten itibaren Ak Koyunlular Diyarbakır şehrini başkent yaparak buraya hakim oldular.
Kaynakça: Şevket Beysanoğlu, Kuruluşundan Günümüze Kadar Diyarbakır Tarihi Diyarbakır Müze Şehir, İstanbul 1999. bkz.
