Yalan haberleri nasıl anlayabiliriz-2?
Yalan haberler nasıl tespit edilir?
Bu derlememizde özellikle yazılı yalan haberlerin kolayca fark edilebilmesi için bazı ipuçları vereceğiz. Görüntülü yalan haberlerle ilgili ise bilahare derlemeler yayınlayacağız.
1) Şüpheyle yaklaşmak gerek
Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü'nün yayınladığı son Dijital Haber Raporu'nda, katılımcıların yarısından fazlası, koronavirüs hakkında bir hafta içinde çok sayıda yanlış veya yanıltıcı bilgiye şahit olduklarını söyledi. Dörtte birinden fazlası ise ünlüler hakkında yanlış bilgiler yayıldığını belirtti.
Bu, internetteki bilgilere hemen güvenilmemesi ve ihtiyatlı bir şüpheyle yaklaşılması gerektiğini gösteriyor. Buna "ciddi görünümlü" haberler de dahil. Özellikle duygusal ve tartışmalı konular söz konusu olduğunda ve bu haberler albenili ve şaşırtıcı unsurları yüksek bir dozda sunulduğunda...
Az önce bahsettiğimiz Yeşiller partili Federal Dışişleri Bakanı Baerbock örneğinde olduğu gibi, yapılan maksatlı paylaşımlar kesinlikle gerçeği yansıtmıyor. Baerbock, tarımsal hayvancılığın ya da evcil hayvan beslemenin yasaklanması yönünde bir çağrıda bulunmadı. Ancak yine de pek çok kişi bu asılsız habere inandı.
Oysa söz konusu paylaşımı görenler, sakin kafayla şu soruları sorsalardı, muhtemelen bu kadar kolay aldanmayacaktı:
Evcil hayvan beslediğim için, özellikle bu hassasiyetimden yararlanılmak mı isteniyor?
Bilginin kaynağı ve paylaşılan sözün hangi ortamda söylendiği belli mi?
Baerbock'un böyle bir açıklama yapmış olması mantıklı mı?
Böyle bir haberi yaymak kimin çıkarına olabilir? Amaç, Yeşilleri itibarsızlaştırmak mı?
Paylaşımda imlâ ve gramer hataları gibi şüpheli unsurlar var mı?
