Mezopotamya'da yaşayan uygarlıklar-18
Guti’lerin istilası
Guti’lerin Mezopotamya’yı istilası sırasında
da Sümerliler ve Elamlılar arasında bir takım mücadeleler
olduğunu Lagaş hükümdarı Gudea’nın
kitabesinden öğreniyoruz. Bu da gösteriyor ki
Akadlılar’ın son zamanlarında Elamlılar bağımsızlıklarını
kazanmaya başlamışlardır. Özellikle
son hükümdar Şargalişarri zamanında büsbütün
bağımsız olmuşlar ve Sümer devletine saldırılara
başlamışlardır. Gutiler’in Akad devletine son vermesiyle
Elam devleti bağımsızlığını kazanmıştır.
Bunun arkasından Lagaş kralı Gudea Elam üzerine
yürümüş Anşan’ı istila ederek buradaki ganimetleri
ülkesine götürmüştür.
Akad devleti döneminin sona ermesiyle Elam
devletinde karşımıza Başa-Şuşinak isminde bir
hükümdar çıkmaktadır. Elam valisi ve Sus Patesisi
ünvanı taşıyan bu şahsa ait iki dikili taş üzerinde
Zavan kralı unvanı ile yer almaktadır. Bu kişiye
ait kitabelerin bir kısmı Elam dili ile bir kısmı ise
Akad dili ile yazılmıştır. Bu yazılar arkaik Elam
yazısının Anzan dilinde, Sümer çivi yazısının ise
Sami dilindeki kitabelerde olduğunu göstermektedir.
Tabletlerden anlaşıldığına göre Başa-Şuşinak sınırları
genişlettikten sonra “Dört iklim hükümdarı”
unvanını almıştır. Bu dönem Akad devleti döneminde
başlamış ve IV. Uruk sülalesi dönemine
kadar devam etmiştir. Buradan anlaşıldığına göre
Guti istilası en çok Elam devletine yaramıştır.
Elam devleti bağımsız olmakla birlikte Mezopotamya’da
güçlü bir konuma gelmiş ve diğer devletlere
üstünlük kurma mücadelesine girmiştir.
Fakat “Dört iklim hükümdarı” unvanın muhafaza
edilemediği tabletlerden anlaşılmaktadır. Bu da
her hükümdar zamanında büyük başarılar elde
edilemediğini ortaya koymaktadır. Kimi zamanda
devlet bölge hâkimiyetinde pasif kalmıştır.
