Diyarbakır… Her taşının, her sur çizgisinin altından bir çağ daha çıkar. Bu şehir, yalnızca bir coğrafya değil; insanlığın kadim hafızasıdır.
Binlerce yıl boyunca her uygarlığın nefesini solumuş, her inancın izini taşımış, her kültürün kelimesini duvarlarına işlemiştir.
Bugün surlara baktığınızda, yalnızca bazalt taş değil, 130 asrın yankısını görürsünüz. Fis Kayası’na tutunan ilk kaleden İçkale’ye, Amida Höyüğü’nden Ulu Cami’ye kadar her köşe, bir devrin tanığıdır. Diyarbakır, Mezopotamya’nın kuzeyinde bir köprü gibidir — doğuyla batıyı, eskiyle yeniyi, yerliyle göçmeni, inançla bilimi birbirine bağlayan bir köprü.
Hurriler, bu topraklara ilk sur taşını koyduğunda, belki de farkında değillerdi: Başlattıkları şey bir medeniyet zinciriydi. O zincir; Hititlerle, Asurlarla, Aramilerle, Perslerle, Romalılarla, Emevilerle, Mervanilerle, Osmanlılarla birbirine eklendi. Her halk, bir diğerinin mirasına kendi rengini kattı.
Bu yüzden Diyarbakır, “medeniyetlerin eşiği”dir. Çünkü burada hiçbir çağ tam bitmez; bir sonrakine devrolur. Bir uygarlık çekilirken, ardında bir başka filiz bırakır. Amida’nın taşına kazınan yazı, Mezopotamya’nın sesiyle, Artuklu’nun mimarisiyle, Osmanlı’nın hat sanatıyla birleşir.
Bugün bu kadim şehirde yürürken, 33 medeniyetin adımlarını hissedersiniz. Bu adımlar bazen bir askerin kalkan sesidir, bazen bir bilgenin duası, bazen bir çocuğun gülüşü… Ve hepsi, Diyarbakır’ın kalbinde bir arada yaşar. Diyarbakır, geçmişiyle övünmekle kalmaz; geçmişi yaşatır. Çünkü bu şehir, tarihin seyircisi değil; kendisidir tarih.
DİYARBAKIR’IN EV SAHİPLİĞİ YAPTIĞI 33 MEDENİYET:
Hurriler
Mitanniler
Hititler
Asurlular
Aramiler (Bit-Zamani Krallığı)
Urartular
İskitler
Medler
Persler (Ahamenişler)
Makedonyalılar (İskender ve Diadokh Dönemi)
Selevkoslar
Partlar
Ermeni Krallığı (Tigranokerta)
Romalılar
Sasaniler
Bizanslılar (Doğu Roma)
Emeviler,
Abbasiler
Şeyhoğulları (Taglibiler)
Hamdaniler
Büveyhoğulları (Buyidler)
Mervaniler
Büyük Selçuklular
Suriye Selçukluları
İnaloğulları
Nisanoğulları
Artuklular
Eyyubiler
Moğollar (İlhanlılar)
Akkoyunlular
Safeviler
Osmanlılar
Türkiye Cumhuriyeti
